Kur'an İncelemeleri
50İsra Suresi 61-65
Hatalı Çevrilen Ayetler
İsra Suresi 61-65
İsra Suresi 61-65
Hatalı Çeviri:
61. Meleklere: Âdem'e secde edin! demiştik. İblis'in dışında hepsi secde ettiler. İblis: «Ben, dedi, çamurdan yarattığın bir kimseye secde mi ederim!»
62. Dedi ki: «Şu benden üstün kıldığına da bir bak! Yemin ederim ki, eğer beni kıyamete kadar yaşatırsan, pek azı dışında, onun neslini kendime bağlayacağım!»
63. Allah buyurdu: Git! Onlardan kim sana uyarsa, iyi bilin ki hepinizin cezası cehennemdir. Tam bir ceza!
64. Onlardan gücünün yettiği kimseleri dâvetinle şaşırt; süvarilerinle, yayalarınla onları yaygaraya boğ; mallarına, evlâtlarına ortak ol, kendilerine vaadlerde bulun. Şeytan, insanlara, aldatmadan başka bir şey vâdetmez.
65. Şurası muhakkak ki, benim (ihlâslı) kullarım üzerinde senin hiçbir ağırlığın olmayacaktır. (Onları) koruyucu olarak Rabbin yeter.
61. Meleklere: Âdem'e secde edin! demiştik. İblis'in dışında hepsi secde ettiler. İblis: «Ben, dedi, çamurdan yarattığın bir kimseye secde mi ederim!»
62. Dedi ki: «Şu benden üstün kıldığına da bir bak! Yemin ederim ki, eğer beni kıyamete kadar yaşatırsan, pek azı dışında, onun neslini kendime bağlayacağım!»
63. Allah buyurdu: Git! Onlardan kim sana uyarsa, iyi bilin ki hepinizin cezası cehennemdir. Tam bir ceza!
64. Onlardan gücünün yettiği kimseleri dâvetinle şaşırt; süvarilerinle, yayalarınla onları yaygaraya boğ; mallarına, evlâtlarına ortak ol, kendilerine vaadlerde bulun. Şeytan, insanlara, aldatmadan başka bir şey vâdetmez.
65. Şurası muhakkak ki, benim (ihlâslı) kullarım üzerinde senin hiçbir ağırlığın olmayacaktır. (Onları) koruyucu olarak Rabbin yeter.
Doğru Çeviri:
61.Ve hani Biz bir vakit doğadaki güçlere; “Âdem'e; bilgilendirilmiş insana boyun eğip teslimiyet gösterin” demiştik de İblis'ten; düşünce yetisinden başka hepsi boyun eğip teslimiyet göstermişlerdi. O, “Ben bir çamur olarak; madde olarak oluşturduğun kimseye mi boyun eğip teslimiyet göstereceğim?” demişti.
62.İblis dedi ki: “Şu benden üstün tuttuğun şu kişiyi gördün mü? Yemin ederim ki, eğer beni kıyâmet gününe kadar ertelersen, pek azı dışında onun soyunu kendi buyruğum altına alacağım.”
63-65.Allah dedi ki: “Git! Sonra onlardan kim sana uyarsa, bilin ki, şüphesiz ki, cezanız yeterli bir ceza olarak cehennemdir. Onlardan gücünü yetirdiklerini sesinle sars. Ve atlılarınla ve yayalarınla onların üzerine yaygara kopar! Mallarda ve çocuklarda onlara ortak ol! Ve onlara vaatlerde bulun.” –Ve şeytan, onlara aldatmadan başka bir şey vaat etmez.– Şüphesiz ki, Benim kullarım, senin için onlar aleyhine hiçbir güç yoktur.” –Tüm varlıkları belirli bir programa göre ayarlayan ve bu programı koruyarak, destekleyerek uygulayan” olarak da Rabbin yeter.–
Bu ayet grubunda, Sad, A’raf ve Ta Ha surelerindeki gibi, insanın var edilişine yine Âdem ve İblis motifleriyle yaklaşılmıştır. Bu yaklaşımın ayrıntıları Sad ve A’raf surelerinde verilmiş olmakla birlikte, nakledilen olay her surede bazı ek bilgilerle zenginleştirilmiş ve dikkatler ayrı noktalara çekilmiştir. Meselâ burada diğer surelerdeki anlatımlardan farklı olarak 53. ayette “Kullarıma söyle de en güzel olanı söylesinler. Şüphesiz şeytan aralarına fesat sokar. Şüphesiz şeytan, insan için apaçık bir düşmandır” şeklinde yapılan uyarı, 64. ayetteki “Onlardan gücünü yetirdiklerini sesinle sars. Ve atlılarınla ve yayalarınla onların üzerine yaygara kopar! Mallarda ve çocuklarda onlara ortak ol! Ve onlara vaatlerde bulun!” ifadesiyle örneklendirilmiştir. Bu ayette İblis, bir bölgeyi atlılar ve yayalarla basan, belirli şeylerin çalınmasını, talan edilmesini emreden bir soyguncuya, yağmacıya benzetilmiştir. Bu benzetmede geçen “şeytanın atlıları ve yayaları” ifadesi diğer surelerdeki anlatımlarda yoktur. Bu ifadede şeytana nispet edilen atlılar ve yayalar, sayılamayacak kadar çok yol ve yöntemle şeytanın yaptığı işleri yapan “şeytan yandaşları”nı, yani tuzağa düşüp şeytanlaşmış insanları temsil etmektedir.
İblis’in dürtülerinden etkilenerek onun tuzağına düşmüş, azmış, azdırılmış insanların bu hâllerini, günlük hayatta akla ilk gelenin hiç düşünmeden yapıldığı ve sonunda kaçınılmaz olarak zarara uğranıldığı davranışlarda görmek mümkündür.
İBLİS’İN ORTAKLIĞI
İblis’in mallarda ve çocuklarda insanlara ortak olması için hiçbir çaba göstermesine gerek yoktur. Kişiler, bilinçsizlikleri sebebiyle İblis’e hizmet ederek onu kendilerine ortak ederler. Meselâ kendi mallarını kendi yararlarına kullandıkları kadar, İblis’in amacı doğrultusunda da harcamak suretiyle, İblis’i kendi mallarına ortak etmiş olurlar. Aynı şekilde, çocuklarının sadece büyütülmesi ile ilgilenip rüşde ermeleri konusunda duyarsız davranan bilinçsiz kişiler, çocuklarının cahil kalmalarına sebebiyet vermiş olmaları hasebiyle onlar üzerindeki yetiştirme haklarını da İblis’le paylaşmış olurlar. Doğru yolda eğitilmemiş bir çocuğun babası artık yarı yarıya İblis’tir ve bu çocuğun İblis’in amacı doğrultusunda bir fasık, bir zalim veya bir müşrik olması kaçınılmazdır.
118,119.Allah İblis'i dışladı. Ve İblis, “Elbette Senin kullarından belirli bir pay alacağım, onları kesinlikle saptıracağım, onları boş kuruntulara sokacağım ve onlara emredeceğim de etinden-sütünden yararlanılan hayvanların kulaklarını yaracaklar, onlara emredeceğim de Allah'ın oluşturuşunu/ölçülendirdiğini bozacaklar” dedi. Ve her kim Allah'ın astından şeytanı yol gösterici, koruyucu yakın edinirse, o zaman şüphesiz o, apaçık bir ziyan ile ziyana uğrar.(Nisa/118, 119)
İblis’in mallarda ve çocuklarda insanlara ortak olması için hiçbir çaba göstermesine gerek yoktur. Kişiler, bilinçsizlikleri sebebiyle İblis’e hizmet ederek onu kendilerine ortak ederler. Meselâ kendi mallarını kendi yararlarına kullandıkları kadar, İblis’in amacı doğrultusunda da harcamak suretiyle, İblis’i kendi mallarına ortak etmiş olurlar. Aynı şekilde, çocuklarının sadece büyütülmesi ile ilgilenip rüşde ermeleri konusunda duyarsız davranan bilinçsiz kişiler, çocuklarının cahil kalmalarına sebebiyet vermiş olmaları hasebiyle onlar üzerindeki yetiştirme haklarını da İblis’le paylaşmış olurlar. Doğru yolda eğitilmemiş bir çocuğun babası artık yarı yarıya İblis’tir ve bu çocuğun İblis’in amacı doğrultusunda bir fasık, bir zalim veya bir müşrik olması kaçınılmazdır.
118,119.Allah İblis'i dışladı. Ve İblis, “Elbette Senin kullarından belirli bir pay alacağım, onları kesinlikle saptıracağım, onları boş kuruntulara sokacağım ve onlara emredeceğim de etinden-sütünden yararlanılan hayvanların kulaklarını yaracaklar, onlara emredeceğim de Allah'ın oluşturuşunu/ölçülendirdiğini bozacaklar” dedi. Ve her kim Allah'ın astından şeytanı yol gösterici, koruyucu yakın edinirse, o zaman şüphesiz o, apaçık bir ziyan ile ziyana uğrar.(Nisa/118, 119)
103.Allah, bahîre'den sâibe'den vasîle'den ve hâm'dan hiç birini öngörmemiştir. Ancak kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenkimseler, Allah'a karşı yalan düzüp uyduruyorlar. Ve onların pek çoğu akıl erdirmez.(Maide/103)
82,83.İblis, “Öyle ise en üstün, en güçlü, en şerefli, mağlûp edilmesi mümkün olmayan; mutlak galip oluşuna yemin ederim ki ben onların hepsini; –içlerinden arıtılmış kulların hariç– kesinlikle azdıracağım” dedi.(Sad/82, 83)
136.Ve onlar, Allah'ın yarattığı ekinlerden ve hayvanlardan Allah'a bir pay ayırdılar da kendi sapık inançlarına göre, “Bu, Allah için; şu da ortaklarımız içindir” dediler. İşte, ortakları için olan pay Allah'a ulaşmaz, Allah için olan şey ortaklarına ulaşır. Verdikleri hüküm ne kötüdür!(En’am/136)
268.Şeytân, sizi fakirlikle korkutur ve size çirkinliği-hayâsızlığı emreder. Allah ise, size Kendisinden bağışlama ve bol ihsan vaat eder. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti sonsuz geniş olandır, en iyi bilendir.(Bakara/268)
31.Ve yoksulluk kaygısıyla çocuklarınızı öldürmeyin. Onları ve sizi Biz rızıklandırırız/besleriz. Onları öldürmek gerçekten büyük bir günahtır.(İsra/31)
62. ve 63. ayetlerde aktarılan İblis’e ait ifadeler, azdırma yetkisi ve gücünün ona bizzat Allah tarafından verildiğini, onun sırf bu iş için yaratıldığını göstermektedir. İblis’in her halükarda kendi işlevini yerine getireceğini kasem [yemin] ile vurgulaması, Allah’ın kendisine verdiği görevi yine Allah’tan aldığı güç ve destek ile yerine getireceğine dair Allah’a verilen bir söz mahiyetindedir. Yoksa bir çok yerde açıklandığı gibi, İblis’in bu sözleri Allah’a isyan anlamına gelmez. Bu sözlerin Allah’a bir karşı çıkış olarak değerlendirilmesi, İblis’i Allah’a rakip olarak görmeyi ve insanların çoğunun doğru yoldan çıkması sebebiyle de onun Allah’a karşı galip geldiğini kabul etmeyi gerektirir.
İBLİS, ARITILMIŞ KULLARI AZDIRAMAYACAKTIR
Rabbimiz, 65. ayetteki “Şüphesiz ki Benim kullarım; senin için onlar aleyhine hiçbir güç yoktur” sözleriyle İblis’e tanıdığı yetkiye bir sınırlama getirmiş ve “muhleslerin” [arıtılmış, arı duru hâle getirilmiş kimselerin] İblis’in dürtülerinden etkilenmeyeceğini açıklamıştır.
Rabbimiz, 65. ayetteki “Şüphesiz ki Benim kullarım; senin için onlar aleyhine hiçbir güç yoktur” sözleriyle İblis’e tanıdığı yetkiye bir sınırlama getirmiş ve “muhleslerin” [arıtılmış, arı duru hâle getirilmiş kimselerin] İblis’in dürtülerinden etkilenmeyeceğini açıklamıştır.
Arıtılmanın fitne ve belâlandırma yöntemiyle yapıldığı ve kimlerin sabırları sayesinde “muhles” oldukları da yine Kur’an’dan öğrenilmekedir:
İbrahim Peygamber hakkında:
124.Ve hani Rabbi İbrâhîm'i, birtakım kelimeler/ yaralar, sıkıntılar ile sınamış, o da onları tam olarak yerine getirmişti. Rabbi, “Ben, seni insanlara önder yapanım” demişti. İbrâhîm, “Soyumdan da önderler yap!” dedi. Rabbi, “Benim ahdim/ tutulmak üzere verdiğim söz, kendi benliğine haksızlık eden kimselere ulaşmaz!” dedi.(Bakara/124)
İbrahim Peygamber hakkında:
124.Ve hani Rabbi İbrâhîm'i, birtakım kelimeler/ yaralar, sıkıntılar ile sınamış, o da onları tam olarak yerine getirmişti. Rabbi, “Ben, seni insanlara önder yapanım” demişti. İbrâhîm, “Soyumdan da önderler yap!” dedi. Rabbi, “Benim ahdim/ tutulmak üzere verdiğim söz, kendi benliğine haksızlık eden kimselere ulaşmaz!” dedi.(Bakara/124)
Davud Peygamber hakkında:
24.Dâvûd dedi ki: “Doğrusu senin bir koyununu kendi koyunlarına katmak istemesiyle o sana haksızlık etmiştir. Gerçekten de ortakların, bir toplulukta yaşayanların çoğu kesinlikle birbirlerine haksızlık ediyorlar. Ancak iman edenler ve düzeltmeye yönelik işler yapan kimseler haksızlık etmezler. Ama onlar da ne kadar azdır!” Ve Dâvûd, Bizim kendisini birtakım sıkıntılarla imtihan ederek arı-duru hâle getirdiğimize/olgunlaştırdığımıza kesin kanaat getirdi ve anladı. Hemen Rabbinden bağışlanma diledi, ortak koşmaktan uzak olarak yere kapandı ve döndü.(Sad/24)
24.Dâvûd dedi ki: “Doğrusu senin bir koyununu kendi koyunlarına katmak istemesiyle o sana haksızlık etmiştir. Gerçekten de ortakların, bir toplulukta yaşayanların çoğu kesinlikle birbirlerine haksızlık ediyorlar. Ancak iman edenler ve düzeltmeye yönelik işler yapan kimseler haksızlık etmezler. Ama onlar da ne kadar azdır!” Ve Dâvûd, Bizim kendisini birtakım sıkıntılarla imtihan ederek arı-duru hâle getirdiğimize/olgunlaştırdığımıza kesin kanaat getirdi ve anladı. Hemen Rabbinden bağışlanma diledi, ortak koşmaktan uzak olarak yere kapandı ve döndü.(Sad/24)
Süleyman Peygamber hakkında:
34,35.Andolsun ki Biz Süleymân'ı da çeşitli badirelerden, sıkıntılardan geçirerek saflaştırmıştık/ olgunlaştırmıştık. Ve tahtının üzerine bir ceset bırakmıştık. Sonra o, döndü; “Ey Rabbim! Beni koru/bana maddî ve manevî pislik bulaştırma ve bana, benden sonra hiç kimseye yaraşmayan bir mülk hibe et/ bağışla! Şüphesiz ki Sen, bol bol hibe edensin/ bağışlayansın” dedi.(Sad/34, 35)
34,35.Andolsun ki Biz Süleymân'ı da çeşitli badirelerden, sıkıntılardan geçirerek saflaştırmıştık/ olgunlaştırmıştık. Ve tahtının üzerine bir ceset bırakmıştık. Sonra o, döndü; “Ey Rabbim! Beni koru/bana maddî ve manevî pislik bulaştırma ve bana, benden sonra hiç kimseye yaraşmayan bir mülk hibe et/ bağışla! Şüphesiz ki Sen, bol bol hibe edensin/ bağışlayansın” dedi.(Sad/34, 35)
Eyyub Peygamber hakkında:
41.Kulumuz Eyyûb'u da hatırla! Bir zaman o, Rabbine seslenmişti: “Şeytân bana acı ve dert, tasa sıkıntı dokundurdu.”(Sad/41)
41.Kulumuz Eyyûb'u da hatırla! Bir zaman o, Rabbine seslenmişti: “Şeytân bana acı ve dert, tasa sıkıntı dokundurdu.”(Sad/41)
İbrahim, İshak ve Yakup Peygamberler hakkında:
45.Güç ve öngörü sahibi kullarımız İbrâhîm'i, İshâk'ı ve Ya'kûb'u da hatırla!
46.Şüphesiz Biz onları “Yurt Düşüncesi/ özgür vatan hasreti” saflığıyla saflaştırdık, arı-duru hâle getirdik. 47.Ve şüphesiz onlar, yanımızda seçilmiş en hayırlı kimselerdendir. 48İsmâîl'i, Elyasâ'yı, Zülkifl'i de an. Hepsi de hayırlı kimselerdendir.(Sad/45- 48)
45.Güç ve öngörü sahibi kullarımız İbrâhîm'i, İshâk'ı ve Ya'kûb'u da hatırla!
46.Şüphesiz Biz onları “Yurt Düşüncesi/ özgür vatan hasreti” saflığıyla saflaştırdık, arı-duru hâle getirdik. 47.Ve şüphesiz onlar, yanımızda seçilmiş en hayırlı kimselerdendir. 48İsmâîl'i, Elyasâ'yı, Zülkifl'i de an. Hepsi de hayırlı kimselerdendir.(Sad/45- 48)
Musa peygamber Hakkında:
40.hani kız kardeşin yürüyordu da ‘Sizi o'nun bakımını üstlenecek birine götüreyim mi?' diyordu. Böylece gözü aydın olsun ve kederlenmesin diye seni annene geri döndürdük. Ve sen, bir can öldürmüştün de seni gamdan kurtarmıştık. Ve Biz seni potada eritip saflaştırdıkça saflaştırdık/seni olgunlaştırdık. Bir de yıllarca Medyen halkı içinde kaldın. Sonra bir kader üzerine geldin, ey Mûsâ!(Ta Ha/40)
40.hani kız kardeşin yürüyordu da ‘Sizi o'nun bakımını üstlenecek birine götüreyim mi?' diyordu. Böylece gözü aydın olsun ve kederlenmesin diye seni annene geri döndürdük. Ve sen, bir can öldürmüştün de seni gamdan kurtarmıştık. Ve Biz seni potada eritip saflaştırdıkça saflaştırdık/seni olgunlaştırdık. Bir de yıllarca Medyen halkı içinde kaldın. Sonra bir kader üzerine geldin, ey Mûsâ!(Ta Ha/40)
51.Ve Kitap'ta Mûsâ'yı da an/hatırlat. Şüphesiz o arıtılarak saflaştırılmış idi. Ve bir elçi, bir peygamber idi.(Meryem/51)
Yusuf Peygamber hakkında:
24.Ve andolsun o hanım, o'na niyeti kurmuştu. Eğer Yûsuf Rabbinin açık kanıtını görmese idi, o kadına niyeti kurmuştu. Ondan fuhşu ve fenalığı uzak tutalım diye böyledir. Şüphesiz o, Bizim arıtılmış kullarımızdandı.(Yusuf/24)
24.Ve andolsun o hanım, o'na niyeti kurmuştu. Eğer Yûsuf Rabbinin açık kanıtını görmese idi, o kadına niyeti kurmuştu. Ondan fuhşu ve fenalığı uzak tutalım diye böyledir. Şüphesiz o, Bizim arıtılmış kullarımızdandı.(Yusuf/24)
Yukarıdaki ayetlerde görüldüğü gibi, peygamberlerin tümü de Allah’ın takdir ettiği fitnelerden geçerek eğitilmişler, saflaştırılıp olgunlaştırılmışlardır. Çünkü onların sabır ve sebat konusunda iyi, dayanıklı duruma gelmeleri, davet görevlerinde duygusal olmamaları, hevalarına uymamaları, hakktan sapmamaları, kısacası görevlerinde başarılı olmaları gerekmektedir. Peygamberimizle ilgili fitneler zinciri ise o daha doğmadan dünyaya babadan yetim olarak gelmesiyle başlamıştır. Küçük yaşta annesini de kaybederek öksüzlük acısı ikiye katlanmış, önce dedesinin sonra da amcasının himayesinde kalarak çocukluğunu ve gençliğini başka evlerde geçirmiş, evlenene kadar yoksulluk çekmiş, çocuklarının genç yaşlarda ölmelerinin acısını tatmış, müşriklerin sözlü ve fiilî tacizlerine uğramıştır. Peygamberimizin maruz kaldığı fitneler Kur’an’da ve tarih kitaplarında yer alan daha niceleriyle hayatının sonuna kadar devam etmiştir.
Rabbimizin insanlar için uygun görüp uyguladığı bu sistem, bir buğday tohumunun “nimet” hâline gelme süreci ile büyük benzerlik göstermektedir. Ekim ile toprağın içine hapsedilen buğday tohumu, toprağın içinde çatlar ve toprağı delerek dışarıya doğru hareket eder. Toprağın üzerine çıktığı zaman ise yağmurla, soğukla karşılaşır, kızgın güneşin altında sararıp olgunlaşır. Fakat bu olgunluk yeterli değildir; orakla beli kesilir, harmanda dövülür, değirmende ezilip öğütülür. Bu da yetmez, fırında ateşe atılır. Bir buğday tohumu bile ancak bunca aşamalardan geçtikten sonra sofralarda “nimet” olarak yerini alır.
Ancak yukarıda örnek verdiğimiz ayetlere bakarak Rabbimizin Kur’an’da belirttiği peygamberlerden başka hiç kimsenin “muhles” olamayacağı yönünde bir kanaate varılmamalıdır. Fitnelenen, belâlar ve musibetler ile sınanmalara sabreden, arınma-durulma sürecinin gerektirdiği gönül eğitimini ihmal etmeyen, akletme ve tefekkür etme düzeyinde kendini iyi yetiştiren herkes “muhles” olup İblis’ten etkilenmeyebilir.*
Rabbimizin insanlar için uygun görüp uyguladığı bu sistem, bir buğday tohumunun “nimet” hâline gelme süreci ile büyük benzerlik göstermektedir. Ekim ile toprağın içine hapsedilen buğday tohumu, toprağın içinde çatlar ve toprağı delerek dışarıya doğru hareket eder. Toprağın üzerine çıktığı zaman ise yağmurla, soğukla karşılaşır, kızgın güneşin altında sararıp olgunlaşır. Fakat bu olgunluk yeterli değildir; orakla beli kesilir, harmanda dövülür, değirmende ezilip öğütülür. Bu da yetmez, fırında ateşe atılır. Bir buğday tohumu bile ancak bunca aşamalardan geçtikten sonra sofralarda “nimet” olarak yerini alır.
Ancak yukarıda örnek verdiğimiz ayetlere bakarak Rabbimizin Kur’an’da belirttiği peygamberlerden başka hiç kimsenin “muhles” olamayacağı yönünde bir kanaate varılmamalıdır. Fitnelenen, belâlar ve musibetler ile sınanmalara sabreden, arınma-durulma sürecinin gerektirdiği gönül eğitimini ihmal etmeyen, akletme ve tefekkür etme düzeyinde kendini iyi yetiştiren herkes “muhles” olup İblis’ten etkilenmeyebilir.*
*İşte Kuran, İsra Suresi
Yorumlar - Yorum Yaz