Kur'an İncelemeleri
39Araf Suresi 106-108
Hatalı Çevrilen Ayetler
Araf Suresi 106-108
Araf Suresi 106-108
Hatalı Çeviri:
106. (Firavun) dedi ki: Eğer bir mucize getirdiysen ve gerçekten doğru söylüyorsan onu göster bakalım.
107. Bunun üzerine Musa asasını yere attı. O hemen apaçık bir ejderha oluverdi!
108. Ve elini (cebinden) çıkardı. Birdenbire o da seyredenlere bembeyaz görünüverdi.
106. (Firavun) dedi ki: Eğer bir mucize getirdiysen ve gerçekten doğru söylüyorsan onu göster bakalım.
107. Bunun üzerine Musa asasını yere attı. O hemen apaçık bir ejderha oluverdi!
108. Ve elini (cebinden) çıkardı. Birdenbire o da seyredenlere bembeyaz görünüverdi.
Doğru Çeviri:
106.Firavun, “Eğer bir alâmet/gösterge ile geldiysen, getir hemen onu, tabii eğer doğru kimselerden isen” dedi.
107,108.Bunun üzerine Mûsâ, bilgi birikimini ortaya attı, o da birdenbire apaçık bir “silip süpüren” kesiliverdi. Gücünü de sıyırıp açığa koydu; artık gücü, izleyenler için mükemmel, tam kusursuzca idi.
106.Firavun, “Eğer bir alâmet/gösterge ile geldiysen, getir hemen onu, tabii eğer doğru kimselerden isen” dedi.
Tabii eğer doğrulardan isen ifadesi, “Eğer sen doğruluğu herkes tarafından bilinen ve kabul edilen gerçek peygamberler zümresinden isen hemen getirdiğin göstergeyi ortaya koy, göster”anlamına gelmektedir. Görüldüğü gibi, Firavun burada Mûsâ peygambere karşı henüz bir haksızlık yapmamış, normal olarak herkese davrandığı gibi basit bir sorgulamada bulunmuştur.
107,108.Bunun üzerine Mûsâ, bilgi birikimini ortaya attı, o da birdenbire apaçık bir “silip süpüren” kesiliverdi. Gücünü de sıyırıp açığa koydu; artık gücü, izleyenler için mükemmel, tam kusursuzca idi.
Kur’ân’daki Mûsâ kıssalarının doğru anlaması için, İsrâîliyatın etkisiyle oluşmuş peşin kabullerin aşılıp bu kıssalarda kullanılan sözcüklerin gerçek anlamının tesbit edilmesi gerekir. Bunlardan bir olan asâ sözcüğü, nüzûl sırasına göre ilk olarak burada [A‘râf sûresi'nde] geçtiğinden bu sözcüğün burada tahlil edilmesi uygun olur:
عصا[‘asâ]sözcüğü, aslında إجتماع [ictimâ‘/toplanma] ve إئتلاف [i’tilâf/uyuşma] demektir. ‘Asâsözcüğü, el ve parmaklar üzerinde toplandığı için (telli çalgılardan) “ud”a isim olmuştur. Esmai, bazı Basralılardan şöyle nakleder:
Baston’a, ‘asâ ismi verilmesinin nedeni, el ve parmakların üzerinde toplanmasıdır. Bu sözcük Arapların toplumu, hayır ya da şerr bir şey üzerine topladıkları zaman dedikleri عصوت القوم[‘asavtu'l-qavme], اعصوهم[a‘suhum/toplumu bir araya getirdim, onları bir araya getirin]deyişlerinden gelmektedir.
Asânın bırakılması ifadesi, mecâzen, “yolculuğun bitmesi, yolcunun gideceği yere varıp direklerini dikerek çadırını kurması; yerleşmesi” demektir.[56]
Bu açıklamalara göre ‘asâ sözcüğü, “birikim-sıkı tutulan” demek olup bu anlamıyla “Kur’ân” sözcüğünün de karşılığıdır. Bunun, “baston”a isim olması da, sadece el ve parmakların üzerinde toplanması değil, “üzerine dayanmak, yaprak silkelemek, silah, kazma olarak kullanmak vs. gibi birçok yararın da toplanması”dır.
Bu sözcük Mûsâ’ya izafe edildiğinde, “Mûsâ’nın birikimi, Mûsâ’nın kuvvetle tuttuğu [sıkı tuttuğu]” demek olur, ki bu da, –âyetlerden de anlaşılacağı üzere– “Mûsâ’ya yapılan vahiyleri ve Mûsâ’nın deneysel bilgi birikimi”ni ifade eder. Nitekim Bakara/63, 93; A‘râf/145, 171; Meryem/12′den de kuvvetle tutulacak şeyin, “kitap; ilâhî vahiy”ler olduğu açıkça anlaşılmaktadır.
‘Asâ sözcüğü Kur’an’da 6 kez geçer. Tâ-Hâ/18′deki, “çoban asâsı/değneği”ni; diğerleri ise, “Mûsâ’nın vahiy ve tecrübe ile öğrendiği bilgi birikimi”ni ifade eder. Mûsâ’nın Firavun’a alamet; gösterge göstermek, sudan geçmek ve taş kalpli İsrâîloğulları’nı adam etmek için kullandığı ‘asâ, “Mûsâ’nın bilgi birikimi; kendisine verilen vahiyler, o zamana kadar öğrendiği bilgiler ve edindiği deneyimler”dir. Mûsâ’ya vahyedilenlerin özeti ise, Tâ-Hâ/11-16′da, Mûsâ! Ben, senin Rabbin olan Benim. Hemen iki nalınını çıkar, şüphesiz sen temizlenmiş vâdide, Tuva’dasın/iki kere temizlenmiş bir vâdidesin. Ve Ben seni seçtim; o hâlde vahyedilecek olan şeye; “Hiç şüphesiz ki Ben, Allah’ın ta kendisiyim. İlâh diye bir şey yoktur Benden başka. O hâlde Bana kulluk et ve Beni anmak için salâtı ikâme et. Şüphesiz ki o Sâ‘at [kıyamet] gelecektir. Onu Ben herkes emeğinin karşılığını alsın diye neredeyse gizleyeceğim. O nedenle ona [kıyâmete] inanmayan ve kendi hevasına uyan kimse seni, ondan [kıyâmete iman etmekten] alıkoymasın; sonra helâk olursun şeklinde verilmiştir.
Anlaşılan o ki, Mûsâ bu ilkeleri tebliğ etmiş ve bunların kabulü için tartışmıştır, ki bu durum Kur’ân’da açıkça ortaya konmuştur:
79.Ve Firavun, “Bana en bilgili, etkili söz söyleyen bilginlerin tümünü getirin!” dedi.
80.Sonunda etkili söz söyleyen bilginler gelince, Mûsâ onlara, “Ne atacaksanız atın!” dedi.
81,82.Onlar ortaya atınca da Mûsâ, “Sizin getirdiğiniz şey bir göz boyama/ aldatmacadır. Şüphesiz, Allah onun boş ve asılsızlığını ortaya çıkaracaktır. Şüphe yok ki, Allah kargaşacıların işini düzeltmez. Ve Allah, günahkârların hoşuna gitmese de, hakkı, Kendi kelimeleriyle ortaya koyup gerçekleştirir” dedi.(Yûnus/79-82)
Görüldüğü gibi bu âyetlerde ‘asâ [Mûsâ'nın birikimi/sıkı tuttuğu şey], “Allah’ın kelimeleri” olarak tefsir edilmiştir.
107. âyette, “silip süpüren” diye çevirdiğimiz (Türkçe meallerde “ejderha” diye de çevrilen) sözcük, su‘bân‘dır. Bu sözcüğün kadim lügatlerdeki anlamları şöyledir:
Baston’a, ‘asâ ismi verilmesinin nedeni, el ve parmakların üzerinde toplanmasıdır. Bu sözcük Arapların toplumu, hayır ya da şerr bir şey üzerine topladıkları zaman dedikleri عصوت القوم[‘asavtu'l-qavme], اعصوهم[a‘suhum/toplumu bir araya getirdim, onları bir araya getirin]deyişlerinden gelmektedir.
Asânın bırakılması ifadesi, mecâzen, “yolculuğun bitmesi, yolcunun gideceği yere varıp direklerini dikerek çadırını kurması; yerleşmesi” demektir.[56]
Bu açıklamalara göre ‘asâ sözcüğü, “birikim-sıkı tutulan” demek olup bu anlamıyla “Kur’ân” sözcüğünün de karşılığıdır. Bunun, “baston”a isim olması da, sadece el ve parmakların üzerinde toplanması değil, “üzerine dayanmak, yaprak silkelemek, silah, kazma olarak kullanmak vs. gibi birçok yararın da toplanması”dır.
Bu sözcük Mûsâ’ya izafe edildiğinde, “Mûsâ’nın birikimi, Mûsâ’nın kuvvetle tuttuğu [sıkı tuttuğu]” demek olur, ki bu da, –âyetlerden de anlaşılacağı üzere– “Mûsâ’ya yapılan vahiyleri ve Mûsâ’nın deneysel bilgi birikimi”ni ifade eder. Nitekim Bakara/63, 93; A‘râf/145, 171; Meryem/12′den de kuvvetle tutulacak şeyin, “kitap; ilâhî vahiy”ler olduğu açıkça anlaşılmaktadır.
‘Asâ sözcüğü Kur’an’da 6 kez geçer. Tâ-Hâ/18′deki, “çoban asâsı/değneği”ni; diğerleri ise, “Mûsâ’nın vahiy ve tecrübe ile öğrendiği bilgi birikimi”ni ifade eder. Mûsâ’nın Firavun’a alamet; gösterge göstermek, sudan geçmek ve taş kalpli İsrâîloğulları’nı adam etmek için kullandığı ‘asâ, “Mûsâ’nın bilgi birikimi; kendisine verilen vahiyler, o zamana kadar öğrendiği bilgiler ve edindiği deneyimler”dir. Mûsâ’ya vahyedilenlerin özeti ise, Tâ-Hâ/11-16′da, Mûsâ! Ben, senin Rabbin olan Benim. Hemen iki nalınını çıkar, şüphesiz sen temizlenmiş vâdide, Tuva’dasın/iki kere temizlenmiş bir vâdidesin. Ve Ben seni seçtim; o hâlde vahyedilecek olan şeye; “Hiç şüphesiz ki Ben, Allah’ın ta kendisiyim. İlâh diye bir şey yoktur Benden başka. O hâlde Bana kulluk et ve Beni anmak için salâtı ikâme et. Şüphesiz ki o Sâ‘at [kıyamet] gelecektir. Onu Ben herkes emeğinin karşılığını alsın diye neredeyse gizleyeceğim. O nedenle ona [kıyâmete] inanmayan ve kendi hevasına uyan kimse seni, ondan [kıyâmete iman etmekten] alıkoymasın; sonra helâk olursun şeklinde verilmiştir.
Anlaşılan o ki, Mûsâ bu ilkeleri tebliğ etmiş ve bunların kabulü için tartışmıştır, ki bu durum Kur’ân’da açıkça ortaya konmuştur:
79.Ve Firavun, “Bana en bilgili, etkili söz söyleyen bilginlerin tümünü getirin!” dedi.
80.Sonunda etkili söz söyleyen bilginler gelince, Mûsâ onlara, “Ne atacaksanız atın!” dedi.
81,82.Onlar ortaya atınca da Mûsâ, “Sizin getirdiğiniz şey bir göz boyama/ aldatmacadır. Şüphesiz, Allah onun boş ve asılsızlığını ortaya çıkaracaktır. Şüphe yok ki, Allah kargaşacıların işini düzeltmez. Ve Allah, günahkârların hoşuna gitmese de, hakkı, Kendi kelimeleriyle ortaya koyup gerçekleştirir” dedi.(Yûnus/79-82)
Görüldüğü gibi bu âyetlerde ‘asâ [Mûsâ'nın birikimi/sıkı tuttuğu şey], “Allah’ın kelimeleri” olarak tefsir edilmiştir.
107. âyette, “silip süpüren” diye çevirdiğimiz (Türkçe meallerde “ejderha” diye de çevrilen) sözcük, su‘bân‘dır. Bu sözcüğün kadim lügatlerdeki anlamları şöyledir:
ثعبان [su‘bân], “su ve kan akması anlamındaki ثعب[se‘ab] sözcüğünden gelir. Vâdide sel yataklarının kıvrım kıvrım olması, kıvrım kıvrım dere yataklarından suyun akması, sevgilinin uzun saçlarının kıvrım kıvrım olması da bu sözcükle ifade edilir. Bu sözcüğün çoğulu ثعبان[su‘bân] şeklindedir. Su‘bân sözcüğü tekil olarak da, “uzun, güçlü, fare avlayan yılan” anlamında kullanılır.[57]
Demek ki su‘bân sözcüğünün esas anlamı, “selin, önüne gelen her şeyi içine alıp sürüklemesi”dir. Fareleri avlayıp yutan yılana da bu ismin verilmesi, yılanın şekli, uzunluğu ve kıvrım kıvrım olması itibariyle dereye benzemesi ve önüne çıkan fareyi sel gibi yutması sebebiyledir. Mûsâ’nın birikiminin buna benzetilmesi de, ilâhî vahyin, her türlü beşerî plan ve desiseleri [bâtılı] yok edip yutmasındandır.
Âyetteki su‘bân sözcüğü, ister “önüne geleni sürükleyen sel”; ister “fare avlayan yılan” anlamında ele alınsın, burada, Mûsâ’nın birikiminin, karşısındaki her şeyi silip süpürdüğü/yuttuğu, yani Mûsâ’nın ortaya koyduğu fikirlerin, bilgilerin, Firavun’un ve zînet günü yapılan müsabakada sihirbazlarının tezlerini çürüttüğü, iptal ettiği anlatılmaktadır.
Çünkü vahyin önünde hiçbir şey duramaz. Bu nitelik Kur’ân için de birçok yerde zikredilmiştir:
1-7.Küme küme/necm necm gönderilip de önüne gelenleri devirdikçe deviren, toplumları canlandırdıkça canlandıran, canlandırdıkça da hakkı bâtılı ayıran, özür veya uyarı olarak öğüt bırakan Kur’ân âyetleri kanıttır ki kesinlikle tehdit olunduğunuz, korkutulduğunuz şey, kesinlikle meydana gelecektir.(Mürselât/1-7)
Demek ki su‘bân sözcüğünün esas anlamı, “selin, önüne gelen her şeyi içine alıp sürüklemesi”dir. Fareleri avlayıp yutan yılana da bu ismin verilmesi, yılanın şekli, uzunluğu ve kıvrım kıvrım olması itibariyle dereye benzemesi ve önüne çıkan fareyi sel gibi yutması sebebiyledir. Mûsâ’nın birikiminin buna benzetilmesi de, ilâhî vahyin, her türlü beşerî plan ve desiseleri [bâtılı] yok edip yutmasındandır.
Âyetteki su‘bân sözcüğü, ister “önüne geleni sürükleyen sel”; ister “fare avlayan yılan” anlamında ele alınsın, burada, Mûsâ’nın birikiminin, karşısındaki her şeyi silip süpürdüğü/yuttuğu, yani Mûsâ’nın ortaya koyduğu fikirlerin, bilgilerin, Firavun’un ve zînet günü yapılan müsabakada sihirbazlarının tezlerini çürüttüğü, iptal ettiği anlatılmaktadır.
Çünkü vahyin önünde hiçbir şey duramaz. Bu nitelik Kur’ân için de birçok yerde zikredilmiştir:
1-7.Küme küme/necm necm gönderilip de önüne gelenleri devirdikçe deviren, toplumları canlandırdıkça canlandıran, canlandırdıkça da hakkı bâtılı ayıran, özür veya uyarı olarak öğüt bırakan Kur’ân âyetleri kanıttır ki kesinlikle tehdit olunduğunuz, korkutulduğunuz şey, kesinlikle meydana gelecektir.(Mürselât/1-7)
1-5.O saflar hâlinde dizilen/dizen, sonra da haykırıp sürükleyen, haykırıp sürükledikten sonra da öğüt okuyan Kur’ân âyetleri kanıttır ki sizin İlâhınız kesinlikle Bir Tek’tir. O, göklerin, yerin ve aralarındakilerin Rabbidir. Doğuların da Rabbidir.(Saffat/1-5)
1-6.O tozuttukça tozutanlar, arkasından ağırlığı taşıyanlar, sonra kolaylıkla akanlar, sonra da bir emri paylaştıranlar kanıttır ki şüphesiz tehdit olunduğunuz o şey, kesinlikle doğrudur. Şüphesiz yapılanların karşılıklarını verilmesi de kesinlikle gerçekleşecektir.(Zâriyât/1-6)
1-5.Evrendeki çekim kuvveti, evrendeki itme kuvveti,
yıldızlar; galaksiler; güneş, ay ve bunların kendi eksenlerinde ve bağlı olduğu yıldız çevresindeki yörüngelerde yüzmesi, bu sayede gece, gündüz ve diğer yaşam koşullarının, med-cezirin, gece-gündüzün, mevsimlerin oluşması,
tüm canlı türlerinin ve bitkilerin yaşam koşullarının ayarlanması kanıttır ki
Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenler için sürekli sıkıntı, bunalım ve vicdan azabı vesilesi olan,
mü’minlere hem kolay, hem de kolaylaştıran, onlara müjdeler veren, onların mutlu olmalarını sağlayan,
elden ele, dilden dile, gönülden gönüle dolaşıp duran, hep öne geçen, önemseten ve kişisel ve sosyal tüm işleri ayarlayan, her işe ait emirlerinin, yasaklarının olması; ilkeler koyan Kur’ân âyetleri kanıttır ki,
26.şüphesiz bunda; “o gün, kişinin iki gücünün/mal ve çevresinin ne takdim ettiğine bakıp/yaptıklarıyla yüz yüze gelip ve kâfir; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddeden kişinin, ‘Ah ne olaydı, ben bir toprak olsaydım’ demesinde”, saygıyla, sevgiyle bilgiyle ürperti duyacak kimseler için bir ibret vardır.(Nâziât/1-5, 26)
yıldızlar; galaksiler; güneş, ay ve bunların kendi eksenlerinde ve bağlı olduğu yıldız çevresindeki yörüngelerde yüzmesi, bu sayede gece, gündüz ve diğer yaşam koşullarının, med-cezirin, gece-gündüzün, mevsimlerin oluşması,
tüm canlı türlerinin ve bitkilerin yaşam koşullarının ayarlanması kanıttır ki
Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenler için sürekli sıkıntı, bunalım ve vicdan azabı vesilesi olan,
mü’minlere hem kolay, hem de kolaylaştıran, onlara müjdeler veren, onların mutlu olmalarını sağlayan,
elden ele, dilden dile, gönülden gönüle dolaşıp duran, hep öne geçen, önemseten ve kişisel ve sosyal tüm işleri ayarlayan, her işe ait emirlerinin, yasaklarının olması; ilkeler koyan Kur’ân âyetleri kanıttır ki,
26.şüphesiz bunda; “o gün, kişinin iki gücünün/mal ve çevresinin ne takdim ettiğine bakıp/yaptıklarıyla yüz yüze gelip ve kâfir; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddeden kişinin, ‘Ah ne olaydı, ben bir toprak olsaydım’ demesinde”, saygıyla, sevgiyle bilgiyle ürperti duyacak kimseler için bir ibret vardır.(Nâziât/1-5, 26)
Bâtıl yok olucudur:
81.Ve de ki: “Hak geldi, bâtıl yok oldu. Şüphesiz bâtıl yok olup gider.”(İsrâ/81)
Bâtıl hakk ile yok edilir:
18.Tam tersi Biz, hakkı bâtılın başına çarparız da onun beynini parçalar. Bir de bakarsın bâtıl yok olup gitmiştir. Ve Allah’a yakıştırdığınız niteliklerden dolayı size yazıklar olsun!
(Enbiyâ/18)
108. âyette geçen ve “Mûsâ’nın elinin ışık saçması” şeklinde kabul edilen, yed-i beyzâ’tamlamasını tahliline gelince:
يد [YED]
Âyette geçen ve genellikle “el” diye çevrilen يد[yed] sözcüğü, mecâzen “kuvvet, zenginlik, iktidar, saltanat, nimet, yay, elle yapılan işlerin tümü” anlamında kullanılır.
Burada konu edilen güç, diğer âyetlerde [Neml/12, Kasas/32], “cebindeki/koynundaki güç” olarak nitelenmektedir. Bu güç ise, “Hârûn”dur.
بيضاء [BEYZÂ’]
Bu sözcükle ilgili şu bilgiler verilmektedir:
Biyz, “yumurta”, beyaz da “yumurta rengi” demektir.Bu sözcüğün beyzâe kalıbı, “aşırı beyazlığı, parlaklığı” ifade eder. Güneşe, beyaz yüzlü lekesiz kadına, üzerinde hiç bitki olmayan toprağa, kamerî ayların 14-15. geceki görünümlerine beyzâ’ denir. Yed-i beyzâ’,tamlaması,“isbatlanmış, kanıt” demektir.[58]
Bu açıklamalara göre bu sözcüğe, “bembeyaz” karşılığı verilebilir, ki bu da, mükemmellik ve kusursuzluğun mecâzî ifadesidir.
Yed’in/güc’ün, görenlere karşı bembeyaz [kusursuz, mükemmel] olmasıyla da, Hârûn’un ifade ve hitabet yeteneği kastedilmektedir. Tâ-Hâ/28′den açıkça anlaşıldığına göre Mûsâ peygamberin ifade yeteneği zayıftı. Mûsâ’nın bu zayıflığı, kardeşi Hârûn’un o’na vezir [sekreter, sözcü] olarak verilmesiyle giderilmiştir. Bunu Tâ-Hâ sûresi’ndeki pasajda açıkça göreceğiz.
Mûsâ peygamberin bu Âyetlerde gösterdiği peygamberlik göstergelerinin Allah tarafından kendisine verilişi Kur’ân’da; Tâ-Hâ: 17–22) , (Neml: 8–12, (Kasas: 30–32’de de konu edilir.
Rabbimiz, bu göstergeleri Mûsâ peygambere verdikten sonra, onu özel bir görevle Firavun’a göndermiştir:
10.Bir vakit de Rabbin, Mûsâ’ya: “Git o yanlış; kendi zararlarına iş yapan topluma; 11Firavun toplumuna, hâlâ Allah’ın koruması altına girmeyecekler mi?” diye nida etmişti.
12.Mûsâ: “Rabbim! Şüphesiz ben, beni yalanlamalarından korkarım. 13.Göğsüm de daralır, dilim konuşmaz, onun için Hârûn’a da elçilik ver. 14.Hem onlara ait benim üzerimde bir suç var. Ondan dolayı beni öldürmelerinden korkarım” dedi.
15.Allah:“Kesinlikle senin düşündüğün gibi değil! Haydi, ikiniz alâmetlerimizle/göstergelerimizle gidin. Şüphesiz ki, Biz sizinle beraberiz, işitenleriz.
16,17.Haydi, ikiniz Firavun’a gidin de ‘Biz kesinlikle, İsrâîloğulları’nı bizimle beraber gönderesin diye’ âlemlerin Rabbinin elçisiyiz deyin” dedi.
18.Firavun: “Biz seni çocukken içimizde terbiye etmedik mi? Hayatından birçok yıllar içimizde kalmadın mı? 19.Sonunda o yaptığın işi de yaptın. Sen nankörlerden birisin de…” dedi.
20-22.Mûsâ: “Ben, o işi şaşkınlardan olduğum zaman yaptım. Sizden korkunca da hemen sizden kaçtım. Sonra Rabbim bana yasalar-ilkeler bahşetti ve beni elçilerden biri yaptı. O başıma kaktığın nimet de İsrâîloğulları’nı kendine köle edinmiş olmandır” dedi.
23.Firavun: “Âlemlerin Rabbi dediğin de nedir ki?” dedi.
24.Mûsâ: “Eğer yakinen bilmiş olsanız, O, göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunan şeylerin Rabbidir.”
25.Firavun, yanı başında bulunanlara “İşitmiyor musunuz?” dedi.
26.Mûsâ: “O, sizin Rabbiniz ve daha önceki atalarınızın da Rabbidir” dedi.
27.Firavun: “Size gönderilen bu elçiniz kesinlikle gizli güçlerce desteklenen/delinin biridir” dedi.
28.Mûsâ: “Şâyet aklınızı kullansanız, O, doğunun, batının ve ikisinin arasında bulunanların Rabbidir” dedi.
29.Firavun: “Benden başka ilâh edinirsen, andolsun ki seni zindana kapatılmışlardan yaparım” dedi.
30.Mûsâ: “Sana apaçık bir şey getirmiş olsam da mı?” dedi.
31.Firavun: “Haydi hemen getir onu, eğer doğrulardan isen” dedi.
32.Bunun üzerine Mûsâ, birikimini ortaya koyuverdi; bir de bakmışsın ki Mûsâ’nın birikimi, apaçık bir “silip süpüren”dir.
33.Gücünü de çekti çıkardı; bir de bakmışsın ki o güç, izleyenlere çok mükemmel, hiç kusursuzdur.
34,35.Firavun, yanı başındaki ileri gelenlere: “Şüphesiz bu, kesinlikle çok bilgili bir etkin bilgin! Sizi etkin bilgisiyle topraklarınızdan çıkarmak istiyor. Şimdi ne buyurursunuz?” dedi.
36,37.İleri gelenler dediler ki: “Onu ve kardeşini alıkoy, şehirlere de toplayıcılar gönder. Bütün büyük ve çok etkin bilginleri sana getirsinler.”
38.Böylece, etkin bilginler belli bir günün tayin edilen vaktinde bir araya getirildi.
39.İnsanlara da, “Siz toplanıyor musunuz?” denildi.
40.–“Bizim etkin bilginlere uymamız için, kendilerinin galip gelen kimseler olmaları gerekir!”–
41.Etkin bilginler geldiklerinde Firavun’a: “Şâyet biz üstün gelirsek, kesinlikle bize bir ücret var mı?” dediler.
42.Firavun: “Evet, o takdirde siz, hiç şüphe yok ki, yakınlardan olacaksınız” dedi.
43.Mûsâ onlara, “Ortaya koyun ne koyacaksanız!” dedi.
44.Bunun üzerine onlar, birikimlerini, eski inanç ve tezlerini/çer-çöplerini; eften püften bilgilerini ortaya koydular ve “Firavun’un gücü hakkı için şüphesiz elbette bizler galip olanlarız” dediler.
45.Sonra Mûsâ birikimini ortaya koydu; bir de ne görsünler, onların uydurduklarını yutuyor da yutuyor!
46-48.Sonra etkin bilginler boyun eğip teslimiyet gösterenler olarak bırakıldılar:
“Biz, Âlemlerin Rabbine; Mûsâ ve Hârûn’un Rabbine iman ettik” dediler.
49.Firavun dedi ki: “Ben size izin vermeden O’na iman mı ettiniz? Şüphesiz ki o, elbette size sihri öğreten büyüğünüzdür! Peki, yakında bileceksiniz! Andolsun, ellerinizi ve ayaklarınızı çaprazlama/ardarda kestireceğim ve kesinlikle hepinizi astıracağım!”
50,51.Etkin bilginler: “Zararı yok, şüphesiz biz Rabbimize dönenleriz. Biz mü’minlerin ilkleri olduğumuzdan dolayı, Rabbimizin bize mağfiret edeceğini; suçlarımızı bağışlayacağını umuyoruz” dediler.
63.Sonra Mûsâ’ya: “Vur birikimini o bol suya/nehire!” diye vahyettik. Sonra o bol su/nehir yarıldı/barajlar yapıldı da, her bir parça baraj, ulular ulusu bir dağ gibi oluverdi.
52.Ve Biz, Mûsâ’ya: “Kullarımı geceleyin yola çıkar, şüphesiz siz takip edilenlersiniz” diye vahyettik.
53-56.Derken Firavun da şehirlere toplayıcıları gönderdi: “Şüphesiz bunlar, sayıları azar azar, bölük pörçük bir topluluktur. Ve onlar bizim için elbette öfkelidirler. Biz ise, elbette hazırlıklı, tedbirli bekleyen bir cemaatiz.” 60Sonra Firavun ve adamları güneş doğarken onların ardına düştüler.
61.İki topluluk birbirini görünce, Mûsâ’nın ashâbı “Şüphesiz biz, kesinlikle kıstırıldık” dediler.
62.Mûsâ: “Kesinlikle sizin düşündüğünüz gibi değil! Şüphesiz Rabbim benimledir, bana yol gösterecektir” dedi.
64.Ötekilerini de oraya yaklaştırdık.
65,66.Ve Mûsâ ve beraberindekilerin hepsini kurtardık, sonra da ötekileri suda boğduk.
57-59.Sonunda Biz, Firavun ve toplumunu bahçelerden, pınarlardan, hazinelerden ve şerefli makamdan çıkardık. İşte böyle! Ve sonra onlara İsrâîloğulları’nı mirasçı/son sahip yaptık.67Şüphesiz bunda kesinlikle bir alâmet/gösterge vardır. Ama çokları iman etmiş değillerdi. 68Ve şüphesiz ki Rabbin, kesinlikle en üstün olanın, en güçlü, en şerefli, mağlûp edilmesi mümkün olmayan/mutlak galip olanın, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.(Şuara,10- 51, 63, 52- 56, 60- 66, 57- 59, 67, 68)
81.Ve de ki: “Hak geldi, bâtıl yok oldu. Şüphesiz bâtıl yok olup gider.”(İsrâ/81)
Bâtıl hakk ile yok edilir:
18.Tam tersi Biz, hakkı bâtılın başına çarparız da onun beynini parçalar. Bir de bakarsın bâtıl yok olup gitmiştir. Ve Allah’a yakıştırdığınız niteliklerden dolayı size yazıklar olsun!
(Enbiyâ/18)
108. âyette geçen ve “Mûsâ’nın elinin ışık saçması” şeklinde kabul edilen, yed-i beyzâ’tamlamasını tahliline gelince:
يد [YED]
Âyette geçen ve genellikle “el” diye çevrilen يد[yed] sözcüğü, mecâzen “kuvvet, zenginlik, iktidar, saltanat, nimet, yay, elle yapılan işlerin tümü” anlamında kullanılır.
Burada konu edilen güç, diğer âyetlerde [Neml/12, Kasas/32], “cebindeki/koynundaki güç” olarak nitelenmektedir. Bu güç ise, “Hârûn”dur.
بيضاء [BEYZÂ’]
Bu sözcükle ilgili şu bilgiler verilmektedir:
Biyz, “yumurta”, beyaz da “yumurta rengi” demektir.Bu sözcüğün beyzâe kalıbı, “aşırı beyazlığı, parlaklığı” ifade eder. Güneşe, beyaz yüzlü lekesiz kadına, üzerinde hiç bitki olmayan toprağa, kamerî ayların 14-15. geceki görünümlerine beyzâ’ denir. Yed-i beyzâ’,tamlaması,“isbatlanmış, kanıt” demektir.[58]
Bu açıklamalara göre bu sözcüğe, “bembeyaz” karşılığı verilebilir, ki bu da, mükemmellik ve kusursuzluğun mecâzî ifadesidir.
Yed’in/güc’ün, görenlere karşı bembeyaz [kusursuz, mükemmel] olmasıyla da, Hârûn’un ifade ve hitabet yeteneği kastedilmektedir. Tâ-Hâ/28′den açıkça anlaşıldığına göre Mûsâ peygamberin ifade yeteneği zayıftı. Mûsâ’nın bu zayıflığı, kardeşi Hârûn’un o’na vezir [sekreter, sözcü] olarak verilmesiyle giderilmiştir. Bunu Tâ-Hâ sûresi’ndeki pasajda açıkça göreceğiz.
Mûsâ peygamberin bu Âyetlerde gösterdiği peygamberlik göstergelerinin Allah tarafından kendisine verilişi Kur’ân’da; Tâ-Hâ: 17–22) , (Neml: 8–12, (Kasas: 30–32’de de konu edilir.
Rabbimiz, bu göstergeleri Mûsâ peygambere verdikten sonra, onu özel bir görevle Firavun’a göndermiştir:
10.Bir vakit de Rabbin, Mûsâ’ya: “Git o yanlış; kendi zararlarına iş yapan topluma; 11Firavun toplumuna, hâlâ Allah’ın koruması altına girmeyecekler mi?” diye nida etmişti.
12.Mûsâ: “Rabbim! Şüphesiz ben, beni yalanlamalarından korkarım. 13.Göğsüm de daralır, dilim konuşmaz, onun için Hârûn’a da elçilik ver. 14.Hem onlara ait benim üzerimde bir suç var. Ondan dolayı beni öldürmelerinden korkarım” dedi.
15.Allah:“Kesinlikle senin düşündüğün gibi değil! Haydi, ikiniz alâmetlerimizle/göstergelerimizle gidin. Şüphesiz ki, Biz sizinle beraberiz, işitenleriz.
16,17.Haydi, ikiniz Firavun’a gidin de ‘Biz kesinlikle, İsrâîloğulları’nı bizimle beraber gönderesin diye’ âlemlerin Rabbinin elçisiyiz deyin” dedi.
18.Firavun: “Biz seni çocukken içimizde terbiye etmedik mi? Hayatından birçok yıllar içimizde kalmadın mı? 19.Sonunda o yaptığın işi de yaptın. Sen nankörlerden birisin de…” dedi.
20-22.Mûsâ: “Ben, o işi şaşkınlardan olduğum zaman yaptım. Sizden korkunca da hemen sizden kaçtım. Sonra Rabbim bana yasalar-ilkeler bahşetti ve beni elçilerden biri yaptı. O başıma kaktığın nimet de İsrâîloğulları’nı kendine köle edinmiş olmandır” dedi.
23.Firavun: “Âlemlerin Rabbi dediğin de nedir ki?” dedi.
24.Mûsâ: “Eğer yakinen bilmiş olsanız, O, göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunan şeylerin Rabbidir.”
25.Firavun, yanı başında bulunanlara “İşitmiyor musunuz?” dedi.
26.Mûsâ: “O, sizin Rabbiniz ve daha önceki atalarınızın da Rabbidir” dedi.
27.Firavun: “Size gönderilen bu elçiniz kesinlikle gizli güçlerce desteklenen/delinin biridir” dedi.
28.Mûsâ: “Şâyet aklınızı kullansanız, O, doğunun, batının ve ikisinin arasında bulunanların Rabbidir” dedi.
29.Firavun: “Benden başka ilâh edinirsen, andolsun ki seni zindana kapatılmışlardan yaparım” dedi.
30.Mûsâ: “Sana apaçık bir şey getirmiş olsam da mı?” dedi.
31.Firavun: “Haydi hemen getir onu, eğer doğrulardan isen” dedi.
32.Bunun üzerine Mûsâ, birikimini ortaya koyuverdi; bir de bakmışsın ki Mûsâ’nın birikimi, apaçık bir “silip süpüren”dir.
33.Gücünü de çekti çıkardı; bir de bakmışsın ki o güç, izleyenlere çok mükemmel, hiç kusursuzdur.
34,35.Firavun, yanı başındaki ileri gelenlere: “Şüphesiz bu, kesinlikle çok bilgili bir etkin bilgin! Sizi etkin bilgisiyle topraklarınızdan çıkarmak istiyor. Şimdi ne buyurursunuz?” dedi.
36,37.İleri gelenler dediler ki: “Onu ve kardeşini alıkoy, şehirlere de toplayıcılar gönder. Bütün büyük ve çok etkin bilginleri sana getirsinler.”
38.Böylece, etkin bilginler belli bir günün tayin edilen vaktinde bir araya getirildi.
39.İnsanlara da, “Siz toplanıyor musunuz?” denildi.
40.–“Bizim etkin bilginlere uymamız için, kendilerinin galip gelen kimseler olmaları gerekir!”–
41.Etkin bilginler geldiklerinde Firavun’a: “Şâyet biz üstün gelirsek, kesinlikle bize bir ücret var mı?” dediler.
42.Firavun: “Evet, o takdirde siz, hiç şüphe yok ki, yakınlardan olacaksınız” dedi.
43.Mûsâ onlara, “Ortaya koyun ne koyacaksanız!” dedi.
44.Bunun üzerine onlar, birikimlerini, eski inanç ve tezlerini/çer-çöplerini; eften püften bilgilerini ortaya koydular ve “Firavun’un gücü hakkı için şüphesiz elbette bizler galip olanlarız” dediler.
45.Sonra Mûsâ birikimini ortaya koydu; bir de ne görsünler, onların uydurduklarını yutuyor da yutuyor!
46-48.Sonra etkin bilginler boyun eğip teslimiyet gösterenler olarak bırakıldılar:
“Biz, Âlemlerin Rabbine; Mûsâ ve Hârûn’un Rabbine iman ettik” dediler.
49.Firavun dedi ki: “Ben size izin vermeden O’na iman mı ettiniz? Şüphesiz ki o, elbette size sihri öğreten büyüğünüzdür! Peki, yakında bileceksiniz! Andolsun, ellerinizi ve ayaklarınızı çaprazlama/ardarda kestireceğim ve kesinlikle hepinizi astıracağım!”
50,51.Etkin bilginler: “Zararı yok, şüphesiz biz Rabbimize dönenleriz. Biz mü’minlerin ilkleri olduğumuzdan dolayı, Rabbimizin bize mağfiret edeceğini; suçlarımızı bağışlayacağını umuyoruz” dediler.
63.Sonra Mûsâ’ya: “Vur birikimini o bol suya/nehire!” diye vahyettik. Sonra o bol su/nehir yarıldı/barajlar yapıldı da, her bir parça baraj, ulular ulusu bir dağ gibi oluverdi.
52.Ve Biz, Mûsâ’ya: “Kullarımı geceleyin yola çıkar, şüphesiz siz takip edilenlersiniz” diye vahyettik.
53-56.Derken Firavun da şehirlere toplayıcıları gönderdi: “Şüphesiz bunlar, sayıları azar azar, bölük pörçük bir topluluktur. Ve onlar bizim için elbette öfkelidirler. Biz ise, elbette hazırlıklı, tedbirli bekleyen bir cemaatiz.” 60Sonra Firavun ve adamları güneş doğarken onların ardına düştüler.
61.İki topluluk birbirini görünce, Mûsâ’nın ashâbı “Şüphesiz biz, kesinlikle kıstırıldık” dediler.
62.Mûsâ: “Kesinlikle sizin düşündüğünüz gibi değil! Şüphesiz Rabbim benimledir, bana yol gösterecektir” dedi.
64.Ötekilerini de oraya yaklaştırdık.
65,66.Ve Mûsâ ve beraberindekilerin hepsini kurtardık, sonra da ötekileri suda boğduk.
57-59.Sonunda Biz, Firavun ve toplumunu bahçelerden, pınarlardan, hazinelerden ve şerefli makamdan çıkardık. İşte böyle! Ve sonra onlara İsrâîloğulları’nı mirasçı/son sahip yaptık.67Şüphesiz bunda kesinlikle bir alâmet/gösterge vardır. Ama çokları iman etmiş değillerdi. 68Ve şüphesiz ki Rabbin, kesinlikle en üstün olanın, en güçlü, en şerefli, mağlûp edilmesi mümkün olmayan/mutlak galip olanın, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.(Şuara,10- 51, 63, 52- 56, 60- 66, 57- 59, 67, 68)
Görüldüğü gibi, 107-108. Âyetler Mûsâ peygamberin Allah’tan aldığı alametleri; göstergeleri Firavun’a göstermesini dile getirmektedir.
107. Âyette “Silip süpürenin” مبين - mübin = apaçık sıfatıyla yer almasından anlaşıldığına göre, bu mu’cize sihir gibi bir anda olup bitiveren bir göz aldatmacası, olmayıp herkesin açık açık kabul ettiği gerçekler olduğudur.
İşin gerçeği bu olmasına rağmen Müslümanlar arasındaki peşin kabul, Kitab-ı Mukaddes’ten kaynaklanmaktadır. Bu olaylar Kitab-ı Mukaddes’in Çıkış/ 4. Babında yer alır. İlgi duyanlar oraya bakmalıdır.*
107. Âyette “Silip süpürenin” مبين - mübin = apaçık sıfatıyla yer almasından anlaşıldığına göre, bu mu’cize sihir gibi bir anda olup bitiveren bir göz aldatmacası, olmayıp herkesin açık açık kabul ettiği gerçekler olduğudur.
İşin gerçeği bu olmasına rağmen Müslümanlar arasındaki peşin kabul, Kitab-ı Mukaddes’ten kaynaklanmaktadır. Bu olaylar Kitab-ı Mukaddes’in Çıkış/ 4. Babında yer alır. İlgi duyanlar oraya bakmalıdır.*
*İşte Kuran, Araf Suresi
Yorumlar - Yorum Yaz