Kur'an İncelemeleri
54Hicr Suresi 1-2, 12, 3-11, 13-15
Mealde Bozuntu Yapılan Ayetler
Hicr Suresi 1-2, 12, 3-11, 13-15
Hatalı Çeviri:
1. Elif. Lâm. Râ. Bunlar Kitab'ın ve apaçık bir Kur'an'ın âyetleridir.
2. İnkâr edenler zaman zaman, keşke biz de müslüman olsaydık, diye arzu ederler.
3. Onları bırak; yesinler, eğlensinler ve boş ümit onları oyalayadursun. (Kötü sonucu) yakında bilecekler!
4. Helâk ettiğimiz hiçbir ülke yoktur ki hakkında (bizce) bilinen bir yazgı olmasın.
5. Hiçbir millet, ecelinin önüne geçemez, ve onu geciktiremez.
6. Dediler ki: «Ey kendisine Kur'an indirilen (Muhammed)! Sen mutlaka bir mecnunsun!»
7. «Eğer doğru söyleyenlerden idiysen, bize melekleri getirmeliydin.»
8. Biz melekleri ancak hak ile indiririz. O zaman onlara mühlet verilmez.
9. Kur'an'ı kesinlikle biz indirdik; elbette onu yine biz koruyacağız.
10. Andolsun, senden önceki milletler arasında da elçiler gönderdik.
11. Onlara bir peygamber gelmeyedursun, hemen onunla alay ederlerdi.
12. İşte böylece biz onu, (inkârcılığı) suçluların kalplerine sokarız.
13. Öncekilerin başına gelenlerden ders almaları gerekirken onlar hala buna (Kur'an'a) inanmıyorlar.
14, 15. Onlara gökten bir kapı açsak da oradan yukarı çıksalar, yine de «Gözlerimiz boyandı, daha doğrusu bize büyü yapılmıştır» derler.
Doğru Çeviri:
1.Elif/1, Lâm/20, Râ/200. Bunlar, Kitab'ın ve apaçık/açıklayıcı bir Kur’ân'ın âyetleridir.
1.Elif/1, Lâm/20, Râ/200. Bunlar, Kitab'ın ve apaçık/açıklayıcı bir Kur’ân'ın âyetleridir.
2.Zaman zaman kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmiş olan kişiler, ‘Keşke Müslüman olsaydık!’ temennisinde bulunacaklar.
12.Böylece Biz Kur’ân'ı, suçluların kalplerine sokarız.
3.Bırak onları yesinler, yararlansınlar ve boş umut onları oyalasın. Ama onlar yakında bileceklerdir.
4.Ve Biz hiçbir memleketi bilinen bir kitabı olmaksızın değişime/ yıkıma uğratmadık.
5.Hiçbir ümmet, süre sonunun önüne geçemez ve geciktiremezler.
6,7.Ve onlar; “Ey kendisine Öğüt/Kur’ân indirilen kişi! Şüphesiz sen gizli güçlerce desteklenen/deli birisin. Eğer doğrulardan isen, bize melekler ile gelmeliydin” dediler.
8.Biz o doğal güçleri, ancak hak ile indiririz. O vakit de onlar süre tanınanlardan olmazlar.
9.Hiç kuşkusuz Biz, o Öğüt'ü/ Kur’ân'ı Biz indirdik, Biz. Ve kesinlikle Biz, onun için koruyucularız.
10.Ve andolsun ki Biz, senden önce geçmiş topluluklara da elçiler gönderdik.
11.Ve onlara herhangi bir elçi gelmeye görsün, kesinlikle onunla alay ederlerdi.
13.Onlar indirilen kitaba/gönderilen elçiye inanmazlar, oysa ki evvelkiler ile ilgili yasamız/uygulamamız geçmiştir, size bildirilmiştir.
14,15.Ve Biz, onların üzerlerine gökyüzünden bir kapı açsak da onlar oradan yukarı yükselseler bile, kesinlikle “Gözlerimiz döndürüldü/bulandırıldı. Aslında biz büyülenmiş bir topluluğuz” diyeceklerdir.
1.Elif/1, Lâm/20, Râ/200. Bunlar, Kitab'ın ve apaçık/açıklayıcı bir Kur’ân'ın âyetleridir.
Sure, Yunus ve Yusuf surelerinde olduğu gibi “ اE, لL, ر R” harfleriyle başlamış ve hemen arkasından yine vahye dikkat çekilmiştir.
Yunus suresinin tahlili yapılırken aynı harflere değinilmiş, geçmiş dönemlerde bu harfler hakkında yapılan bazı yakıştırmalara misaller verilmişti:
- “Rabb benim, Ben Rabbim”,
- “Ben Allah`ım, görürüm”,
- “Ben Allah`ım, Rahman`ım”.
Razi ve Kurtubi gibi zatlar bu harfleri Allah’ın “ الرّحمنer-Rahman” isminde bulunan harflerin dağıtılmış şekli olarak görmüşler, bazıları da onların Ebced Tablosunda sırasıyla 1, 30 ve 200 sayılarını temsil ettiğini ileri sürmüşlerdir. Daha önce de belirttiğimiz gibi, bizim kanaatimiz, bu ve diğer “Mukatta’ Harfler”in Kur’an’ın fiziki yapısına ait bir şifre veya dikkat çekme edatı olabilecekleri yönündedir.
Ayetteki “ تلك tilke [bunlar]” zamiriyle Hicr suresinin ayetlerine işaret edilmiştir. Ancak bu yapılırken Hicr suresi ayetlerinin hem Kur’an’ın hem de “Kitap”ın ayetleri olduğunun ifade edilmesi dikkat çekicidir. Çünkü “Kur’an” ile “Kitap” çoğu zaman aynı anlamda kullanılan sözcüklerdir. Böyle olmakla beraber, bu ayette “Kitap” sözcüğünün “ ال el” takısı getirilerek “el-Kitap” şeklinde kullanılması, sözcükle Kur’an’dan başka bir şeyin kastedildiğini göstermektedir. Bizim kanaatimize göre, “el-Kitap” sözcüğü ile Kur’an’dan önceki kitaplar, özellikle de Tevrat kastedilmiştir. Nitekim incelendiğinde bu suredeki konuların tahrife uğramış bir şekilde Kitab-ı Mukaddes’te de yer aldığı görülmektedir. “el-Kitap” sözcüğünün Kur’an’dan önce indirilmiş diğer ilahî kitapları da ifade ediyor olması, Hicr suresinde ortaya konulan ilkelerin Kur’an’dan önceki kitaplarda da aynen var olduğu anlamına gelmektedir.
2.Zaman zaman kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmiş olan kişiler, ‘Keşke Müslüman olsaydık!’ temennisinde bulunacaklar.
2.Zaman zaman kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmiş olan kişiler, ‘Keşke Müslüman olsaydık!’ temennisinde bulunacaklar.
12.Böylece Biz Kur’ân'ı, suçluların kalplerine sokarız.
Görüldüğü gibi, resmî sıralamada 12. olarak yer alan fakat bulunduğu yerde teknik bakımdan birçok sorun ortaya çıkaran ve anlaşılamayan ayeti, biz, 2. ayetten sonra sıralamaya almış bulunuyoruz.
Niçin böyle yaptığımızı, daha önce aynı konunun vurgulandığı Şuara/200-209’uncu ayetlerini tahlil ederken açıklamıştık. Konunun öneminden dolayı kısaca hatırlatmayı yararlı görüyoruz:
200,201.Böylece onu günahkârların kalplerine soktuk. Onlar acıklı azabı görünceye kadar ona iman etmezler.
202.İşte bu onlara, kendileri farkında olmadan, ansızın geliverecektir.
203.Sonra da onlar, “Biz süre tanınanlardan mıyız?” diyeceklerdir.
204.Onlar, Bizim azabımızı oldukça çabuklaştırmak mı istiyorlar?
205-207.Gördün mü/hiç düşündün mü, onlara senelerce kazanç sağlatsak, sonra kendilerine vaat edilen gelip çatıverse, o kazandıkları şeylerin kendilerine hiçbir yararı olmayacaktır.
208.Ve Biz, sadece kendileri için uyarıcılar olan kenti değişime/yıkıma uğrattık.
209.Öğüt! Ve Biz, haksızlık edenler değiliz.(Şuara/200–209)
Görüldüğü gibi, yukarıdaki ayet grubunda, kâfirlerin Kur’an karşısındaki akılsız ve inatçı tutumları ile akıbetleri bildirilmektedir. Bu şüpheci akılsızlar her ne kadar tehdit edildikleri azabın hemen getirilmesini isteyerek inanmaz görünseler de, kafalarının içinde daima bir “acaba?” taşımaktadırlar. Yani, görünüşte inanmaz bir tavır sergileseler de, içlerinden “Ya doğruysa, ya varsa?” diye şüpheye düşmekte ve huzursuz olmaktadırlar:
Bu nedenle, Şuara/200’deki “Böylece onu günahkârların kalplerine soktuk” ifadesini şu şekilde takdir etmek mümkündür: “Biz Kur’an’ı kendi dillerinde indirmek suretiyle gayet iyi anlaşılır kılmakla onların kalplerine öyle bir soktuk ki...”
Şuara/200 ile Hıcr/12 arasındaki tek fark, ayetlerdeki fiilin birinde mazi, diğerinde muzari olmasıdır. Buradan hareket edildiğinde, iki ayet grubu arasındaki tematik benzerlik daha da ön plana çıkmaktadır.
Bu da resmî sıralamadaki 12. ayeti niçin 2. ayetin peşine aldığımızı izah eden bir durumdur:
1.Elif/1, Lâm/20, Râ/200. Bunlar, Kitab'ın ve apaçık/açıklayıcı bir Kur’ân'ın âyetleridir.
2.Zaman zaman kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmiş olan kişiler, ‘Keşke Müslüman olsaydık!’ temennisinde bulunacaklar.
12.Böylece Biz Kur’ân'ı, suçluların kalplerine sokarız.
Bu ayetlerde, o günün zorlu kâfirlerinin gün gelip pişman olacakları bildirilmektedir. Bu pişmanlıkları ölüm anındaki ve ahiretteki pişmanlıkları değil, dünyadaki pişmanlıklarıdır. Çünkü her ne kadar inanmamış olsalar bile, Allah’ın afak ve enfüsteki ayetlere dikkat çekerek bu mucizeleri Kur’an ile âdeta tüm gözlere sokması karşısında zaman zaman “Keşke ben de müslüman olsaymışım!" diye temennide bulunmaktadırlar.
Gerçekten de Kur’an’ın etkin mesajının ciğerlerine işlemesi sonucu sürekli tedirgin olan Mekkeli müşriklerin birçoğu, hicretten önce veya sonra pişman olmuşlardır.
İnkarcıların dünyada duyacakları bu pişmanlıktan başka, ölüm anındaki ve ahiretteki pişmanlıkları da birçok ayette konu edilmiştir:
44,45.Ve sen insanları, azabın geleceği gün ile uyar. Artık şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapan o kimseler, “Ey Rabbimiz! Bizi yakın bir süreye kadar ertele de senin davetine uyalım ve elçilere tâbi olalım.” derler. –Daha önce siz, sizin için bitişin/tükenişin/yok oluşun olmadığına dair yemin etmemiş miydiniz? Hem siz, şirk koşarak kendilerine haksızlık edenlerin yurtlarında oturdunuz. Onlara nasıl yaptığımız size apaçık belli olmuştu. Ve size örnekler de vermiştik.–(İbrahim/44,45)
Kâfirlerin pişman olacaklarını bildiren bu ayetler, sıkıntı içinde yüzen müminler için de kâfirlerin baskılarından kurtulacakları ve küfre karşı galip gelecekleri anlamına gelmesi sebebiyle bir müjde niteliğindedir.
3.Bırak onları yesinler, yararlansınlar ve boş umut onları oyalasın. Ama onlar yakında bileceklerdir.
Bu ayette inkârcılara mutlaka cezalandırılacakları yönünde şiddetli bir mesaj verilmektedir. Bu tarz mesajlar Kur’an’ın birçok yerinde görülmektedir:
30.Ve nankörler, O'nun yolundan saptırmak için Allah'a eşler oluşturdular. De ki: “Yararlanınız, artık, şüphesiz dönüşünüz ateşedir.”(İbrahim/30)
1,2.Çoğaltma yarışı, mezarlara girinceye kadar sizi eğlendirip oyaladı.
3,4.Kesinlikle sizin düşündüğünüz gibi değil! Yakında bileceksiniz. Yine; kesinlikle sizin düşündüğünüz gibi değil! Yakında bileceksiniz.
5,6.Kesinlikle sizin düşündüğünüz gibi değil! Eğer ki kesin bilgi ile bilirseniz çılgınca yanan ateşi kesinlikle görürsünüz. 7.Bir süre sonra, onu, gözle görürcesine, gerçek olarak kesinlikle göreceksiniz.
8.Sonra, o gün siz, nimetten kesinlikle sorulacaksınız.(Tekasür/1-8)
Ayette geçen “ امل emel” sözcüğü, dinî terminolojimizde genellikle “tûl-i emel” olarak ifade edilir. Tûl-i emel, kişinin dünyaya tutkunluğu, ahireti unutması, kendisini bekleyen akıbeti umursamaması, böylece “açgözlülük, tamah, bitmez tükenmez hırs ve arzulara kapılması, hiç ölmeyecekmiş gibi dünyaya aşırı bağlanması” olarak tarif edilir. Yani bu huy, Allah’ın kınadığı, müminlerde olmaması gereken bir huydur.
4.Ve Biz hiçbir memleketi bilinen bir kitabı olmaksızın değişime/ yıkıma uğratmadık.
5.Hiçbir ümmet, süre sonunun önüne geçemez ve geciktiremezler.
Kâfirlerin, kendilerine herhangi bir azabın gelmemesini ileri sürerek peygamberimizin gerçek bir elçi olmadığı yolundaki iddiaları bu ayetlerle reddedilmiş olmaktadır. 3. ayette geçen “yakında bilecekler” tehdidindeki “yakında” ifadesinin de açılımı mahiyetinde olan bu ayetler şu şekilde takdir edilebilir: “Biz hiçbir topluluğu küfür işler işlemez hemen cezalandırmayız. Her topluluğa daveti duyup anlamaları ve hâllerini düzeltmeleri için bir süre veririz. O süre bitinceye kadar onların günahlarına ve kötü hareketlerine müsamaha gösterir, onlara dilediklerini yapma özgürlüğü verir, bekleriz. Onları hemen cezalandırmamamızın, alaylarına ve küfürlerine müsamaha göstermemizin sebebi işte budur.”
Görüldüğü gibi, bu ayetlerde, her memleketin bilinen bir yazgısı olduğu açıklanmış ve o memlekette yaşayan toplumun bu yazgıyı değiştiremeyeceği bildirilmiştir. Hiçbir toplum kendisi için belirlenmiş ecelin önüne geçemez. İnsanlar ve diğer canlılar için var olan ecel, toplumlar için de söz konusudur.
Allah’ın toplumlara koyduğu bu sosyolojik yasa, başka ayetlerde de dile getirilmiştir:
53.Ve senden azabı çarçabuk istiyorlar. Eğer belirlenmiş/ adı konmuş bir süre sonu olmasaydı, azap onlara elbette gelmişti. Ve o azap, hiç farkında olmadıkları bir sırada kendilerine ansızın elbette gelecektir.(Ankebut/53)
34.Ve her önderli toplum için bir süre sonu vardır. Onun için süre sonları geldiğinde, ne bir an erteleyebilirler, ne de öne alabilirler.(A’râf/34)
45.Ve eğer Allah, kazanmakta oldukları şeyler dolayısıyla insanları sorgulayıp cezalandıracak olsaydı, yeryüzünde küçük-büyük hiçbir canlıyı bırakmazdı. Velâkin onları, adı konmuş bir süreye kadar ertelemektedir. Sonunda süre sonları geldiği zaman da artık şüphesiz Allah, Kendi kullarını en iyi görendir.(Fatır/45)
Bu konu ile ilgili olarak ayrıca şu ayetlere de bakılabilir: Âl-i Imran/145, A’râf/135, 185, Yunus/11, 49, Hud/104, Hicr/5, İbrahim/10, Nahl/61, Müminun/43.
Yukarıdaki ayetlerden anlaşılacağı üzere, toplumlar da tıpkı insanlar gibi belirlenmiş bir ömrü yaşamaktadırlar. Hiçbiri ne bu ömrün önüne geçebilmekte, ne de bu ömürden geri kalabilmektedirler. Başka bir ifade ile, her toplum, her uygarlık, aynı kanuna tâbi olarak canlı bir organizma gibi doğup büyümekte, yaşlanmakta ve neticede ölmektedir. O hâlde bir toplum, ne kadar egemen ve yükselmiş olursa olsun, süresini doldurduğunda mutlaka yok olup gidecektir. Toplumların yok olup gitmeleri değişik sebeplerle olabilir. Kimisi ahlaki çöküntü sebebiyle, kimisi egemenliklerini yitirerek, kimisi de jeolojik, iklimsel veya biyolojik felaketlerle yok olabilir. Sonuçta mutlaka yok olup gitmek tüm toplumların önlenemez yazgısıdır.
Ecel denen bu mutlak son, gerek insanlar ve toplumlar, gerekse diğer varlıklar için Allah tarafından belirlenmiş bir olgudur. Ecelin Allah tarafından belirlendiği ve her ecelin bir gerekçesi olduğu Kur’an’da açıkça bildirilmiştir:
2.O, sizi bir balçıktan oluşturmuş olandır. Sonra “süre sonunu”u gerçekleştirmiştir. Ve adı belirlenmiş süre sonu, O'nun katındadır. Sonra siz hâlâ kuşkulanıp duruyorsunuz.
(En’âm/2)
… لكلّ اجل كتاب Her ecel için bir yazı/kitap vardır.(Ra’d/38)
مسمّى اجل ECEL-İ MÜSEMMA
“Ecel [süre]” sözcüğü Kur’an’da pek çok ayette [Bakara/282, En’âm/2, 60, Hud/3, Ra’d/2, İbrahim/10, Nahl/61, Ta Ha/129, Hacc/3, 33, Ankebut/53, Rum/8, Lokman/29, Fatır/13, 45, Zümer/5, 42, Mümin/67, Şûra/14, Ahkaf/3, Nuh/4] “ecel-i müsemma [adı konulmuş, belirlenmiş süre]” tamlaması içinde geçmektedir. Bu tamlama ile “senesi, ayı, günü ve saatiyle sürenin son anı” kastedilmiş ve ecelin hiçbir şekilde değiştirilemeyeceği vurgulanmıştır.
4 ve 5. ayetlerde verilen mesaj, İbrahim suresinde daha detaylı verilmiştir:
42,43.Sakın şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapanların yaptıklarından Allah'ın duyarsız/bilgisiz olduğunu sanma! Ancak O, onları, başlarını dikerek koşacakları, gözlerin dışa fırlayacağı bir gün için erteliyor. Onların bakışları kendilerine dönmez ve onların gönülleri bomboştur.(İbrahim/42, 43)
4. ayette geçen “ كتاب معلوم Kitab-ı ma’lum” ifadesini iki türlü anlamak mümkündür:
* Bu ifade “ecel-i müsemma [adı konulmuş, belirlenmiş süre]” olarak anlaşılabilir. Çünkü her toplumun bir eceli olduğu konusu, yukarıda da açıkladığımız gibi, pek çok ayette dile getirilmiştir:
34.Ve her önderli toplum için bir süre sonu vardır. Onun için süre sonları geldiğinde, ne bir an erteleyebilirler, ne de öne alabilirler.(A’raf/34)
* Söz konusu ifade “gönderilmiş, bilinen kitap” olarak da anlaşılabilir. Bu takdirde, ayetten, helak edilen her kavmin mutlaka kendilerine gönderilmiş bir kitabının olduğu, Rabbimizin elçi göndermeden kimseye azap etmediği sonucu çıkar.
Bu husus da yine pek çok ayette dile getirilmiştir:
131.İşte bu; Rabbinin, halkı ilgisiz, bilgisiz iken, ülkeleri haksız yere değiştiren/yıkıma uğratan biri olmayışıdır.(Enam/131)
15.Kim, kılavuzlanan doğru yolu bulursa, sırf kendi iyiliği için kılavuzlanan doğru yolu bulmuştur. Kim de saparsa, ancak kendi aleyhine sapmış olur. Ve hiçbir yük taşıyıcı başkasının yükünü çekmez. Ve Biz, bir peygamber göndermedikçe, azap ediciler olmadık.(İsra/15)
208.Ve Biz, sadece kendileri için uyarıcılar olan kenti değişime/yıkıma uğrattık.(Şuara/208)
163-165.Şüphesiz Biz, Nûh'a ve O'ndan sonraki peygamberlere vahyettiğimiz gibi, sana da vahyettik. İbrâhîm'e, İsmâîl'e, İshâk'a, Ya‘kûb'a, torunlarına, Îsâ'ya, Eyyûb'a, Yûnus'a, Hârûn'a ve Süleymân'a, daha önce kendilerini sana anlattığımız elçilere, kendilerini sana anlatmadığımız elçilere, elçilerden sonra insanların Allah'a karşı bir delilleri olmasın diye, müjdeciler ve uyarıcılar olarak vahyetmiştik. Dâvûd'a da Zebur'u verdik. Ve Allah, Mûsâ'ya söz söyledikçe söyledi/ onu yaraladık ça yaraladı, öok sıkıntı çektirdi. Ve Allah, en üstün, en güçlü, en şerefli, mağlûp edilmesi mümkün olmayan/mutlak galip olandır, en iyi yasa koyan, bozulmayı iyi engelleyen/sağlam yapandır.(Nisa/163-165)
133,134.Ve inkâr edenler: “Elçiliğini iddia eden bu kişi, Rabbinden bize bir alâmet/gösterge getirse ya!” dediler. Onlara ilk sahifelerde olan apaçık deliller gelmedi mi? Ve eğer Biz, onları bundan önce bir azap ile değişime/yıkıma uğratsaydık, kesinlikle “Ey Rabbimiz! Bize bir peygamber gönderseydin de, alçak ve rezil olmadan önce Senin âyetlerine uysaydık!” diyeceklerdi.(Ta Ha/133, 134)
6,7.Ve onlar; “Ey kendisine Öğüt/Kur’ân indirilen kişi! Şüphesiz sen gizli güçlerce desteklenen/deli birisin. Eğer doğrulardan isen, bize melekler ile gelmeliydin” dediler.
8.Biz o doğal güçleri, ancak hak ile indiririz. O vakit de onlar süre tanınanlardan olmazlar.
Bu ayetlerde, kâfirlerin her zamanki sabit fikirleri olan “mucize göstermeyen bir beşerin elçi olamayacağı” iddiaları ile onlara özgü melek anlayışları dile getirilmektedir.
Mekke ileri gelenlerinin peygamberimize “mecnun [cinlenmiş]” demiş olmalarından iki farklı anlam çıkarmak mümkündür:
1- Müşrikler, “mecnun” sözcüğüyle, peygamberimizin içine cinn girdiğini ve onun cinnin desteğiyle güzel sözler söyleyen biri olduğunu kastetmiş olabilirler. Çünkü Araplar, şairlerin şiirlerini genellikle cinnlerin desteğiyle söylediklerine inanırlar ve her meşhur şairin bir özel cinni olduğunu zannederlerdi.
2- Müşrikler bu sözcükle peygamberimizin içine cinn girdiğini, bu nedenle de normalliğinin bozulmuş, deli, delirmiş biri olduğunu kastetmiş olabilirler.
Biz de sözcüğün bu ayette yaygın olarak kullanılan bu ikinci anlamı ifade ettiği kanaatindeyiz. Zira Mekkeli müşrikler, alaycı bir tavırla dile getirdikleri “elçi-melek” taleplerinde samimi değildirler ve “zikr”in peygamberimize verildiğine inanmadıkları için “mecnun” sözcüğünü hakaret amacı ile söylemiş olmalıdırlar. Bir bakıma şöyle demek istemişlerdir: “Zikrin kendine geldiğini iddia eden kişi! Sen delinin birisin.”
Elçilere “mecnun [deli]” demek müşriklerin ortak üslubu olup daha önceki peygamberlere de aynı şekilde hakaret edilmiştir. Bunlar Kur’ân’ın değişik ayetlerinde (Kamer/9, Şuara/27, Zariyat/39, Saffat/35, 36, Duhan/14, Furkan/21, 22, Kalem/51), Zariyat/52, Tur/29, Kalem/2, Tekvîr/22) görülebilir.
Müşriklerin bu ayetlerde bildirilen itirazları, onların eskiden beri devam edegelen geleneksel anlayışlarına ve tepki tarzlarına uygundur. Önceki toplumlar da kendi peygamberlerinden melekleri ve mucizelerini göstermelerini istemişlerdir. Hatta Semud kavmi peygamberin kendisinin melek olması gerektiğini ileri sürmüş, İsrailoğulları da Musa peygamberden Allah’ı kendilerine göstermesini talep etmiştir.
153,154.Onlar dediler ki: “Sen, kesinlikle büyülenmişlerdensin! Sen de ancak bizim gibi bir beşersin. Eğer doğru söyleyenlerden isen, haydi bize bir alâmet/gösterge getir.”(Şuara/153, 154)
23.Semûd da o uyarıları yalanladı: 24,25“Bizden bir tek insana mı, o'na mı uyacağız? Öyle yaparsak kesinlikle bir sapıklık ve çılgınlık içinde oluruz, Öğüt; Kitap, aramızdan o'na mı bırakıldı? Hayır, aksine o, çok yalancı, küstahtır” dediler.(Kamer/23, 25)
51-53.Ve Firavun, toplumunun içinde seslendi: “Ey toplumum! Mısır hükümdarlığı ve altımdan akıp giden şu ırmaklar benim değil mi? Hâlâ görmüyor musunuz? Yahut ben, şu zavallının ta kendisi olan; nerede ise meramını anlatamayan kişiden daha hayırlı değil miyim? Hem o'nun üzerine altın bilezikler atılmalı veya kendisiyle beraber sımsıkı saflar hâlinde melekler gelmeli değil miydi?” dedi.(Zühruf/53)
Oysa müşriklerin bu isteklerinin gerçekleşmesi, yani meleklerin bedene bürünüp insanlara gözükmesi, “işin bitmesi” anlamına gelmektedir:
21.0Onlar, sadece Allah'ın buluttan gölgeler içinde gelmesini, doğal güçlerin [ışın, radyasyon ve meteorların] gelmesini ve işin bitirilivermesini mi bekliyorlar? Hâlbuki bütün işler, yalnızca Allah'a döndürülüyor.(Bakara/210)
Bu, apaçık sihirden başka bir şey değildir” derlerdi.
8.Ve onlar, “Bu Peygamber'e bir melek indirilseydi ya!” dediler. Eğer Biz, bir melek indirmiş olsaydık, iş, kesinlikle bitirilmiş olurdu. Sonra da kendilerine göz bile açtırılmazdı.(En’âm/8)
21.Bize kavuşmayı ummayanlar da, “Bizim üzerimize melekler/ doğal güçler indirilmeliydi” ya da “Rabbimizi görmeli değil miydik?” dediler. Andolsun ki onlar kendi içlerinde büyüklüklerine inandılar ve büyük bir azgınlık yapmak sûretiyle azgınlaştıkça azgınlaştılar.
22.Melekleri görecekleri gün; işte o gün, günahkârlara hiçbir müjde; sevinçli haber yoktur. Ve o kavuşmayı ummayanlar “Yasak edilmiştir, yasak!” derler.(Furkan/21, 22)
Ve Hakkah/1-18, Nebe'/38- 39, Saffat/19, 20.
“MELEKLERİN HAKK İLE İNMESİ”
Bu ifadenin doğru anlaşılabilmesi için buradaki “melek” sözcüğünün hangi anlamda kullanıldığının tespit edilmesi gerekir. Eğer “haberci” anlamında kullanıldığı kabul edilirse, meleklerin risalet/mesaj getirmek için indiklerini; “güç” anlamında kullanıldığı kabul edildiğinde ise meleklerin deprem, fırtına gibi yıkıcı felaketler getirmek için indiklerini anlamak gerekir.
Ayetin sonundaki “o vakit ...” ifadesi, buradaki “melek” sözcüğünün “güç” anlamına geldiğini göstermektedir. Zira melekler “haberci” olsalardı, inişleri ile mühlet ortadan kaldırılmaz, tam tersine, topluma mühlet tanınarak sorumluluk meleklerin getirdiği haber ile başlatılırdı.
9.Hiç kuşkusuz Biz, o Öğüt'ü/ Kur’ân'ı Biz indirdik, Biz. Ve kesinlikle Biz, onun için koruyucularız.
Bu ayette, vurgu üstüne vurgu yapılarak Zikr’i bizzat Allah’ın indirdiği ve onu kesinlikle koruduğu, koruyacağı bildirilmektedir. Hemen belirtmek gerekir ki, bu koruma vaadi hem vahiy anını hem de sonraki zamanları kapsamaktadır.
Daha önce Büruc suresinin tahlilinde yaptığımız “Kur’an’ın korunmuşluğu” konusundaki açıklamalarımızı, yararlı olacağına inanarak burada da tekrarlıyoruz:
KUR’AN’IN KORUNMUŞLUĞU
Kur’an’ın Allah tarafından korunduğu ve korunacağı konusu, üzerinde çok tartışılan bir husustur. Özellikle İslâm dininin mensubu olmayan araştırmacılar, bugünkü Tevrat ve İncil’in orijinalliğinin korunamadığının bu din mensuplarınca bile kabul edilmesinden olsa gerek, Kur’an’ın da tahrife uğradığını ispat için gayret göstermektedirler.
Bilindiği kadarıyla bu yöndeki araştırmaların en sonuncusu İngiltere’de Prof. Mingana adında bir ilim adamı tarafından yapılmıştır. Bu şahıs, Dr. Agnes Levis adında birinin III. Halife Osman dönemine veya biraz daha eski bir döneme ait olan bir mushafın birkaç sayfasını bulduğunu ve kopyalarını da kendisine verdiğini iddia ederek mevcut Mushaf ile bu kopyalar arasında farklar olduğunu ileri sürmüştür. Ancak yapılan tetkikler sonucunda, yanlışlığın mevcut mushafta değil, araştırmacıya verilen kopyalarda olduğu anlaşılmıştır.
İslâm ve Kur’an’ın önde gelen hasımlarından olan ve Kur’an üzerinde araştırmaları bulunan İngiliz müsteşrik [oryantalist, doğubilimci] Sir William Muir, yaptığı uzun araştırmaların sonunda bilim adamı sıfatının verdiği sorumlulukla “Metninin bütün servetini on iki asır muhafaza eden bir başka kitap yoktur” demek zorunda kalmıştır.
Ülkemizde de bazıları tarafından kıraat ve fonetik işaretleri ya da seslendirme farklılıkları öne sürülerek tahrif iddialarında bulunulmuşsa da, bu tip farklılıkların cümlenin anlamını etkilemeyen unsurlardan olması sebebiyle bu iddialar itibar görmemiştir.
Ancak; aklını işletebilen her Müslüman’ın Kur’an’ın Allah tarafından nasıl korunduğuna mantıklı bir cevap araması doğaldır, hatta bir görevdir. Çünkü Kur’an, onu tahrife yeltenen tevhit düşmanlarının Tevrat ve İncil’e yaptıkları saldırılara benzer bir saldırıya [Hacc/52, 53, En’âm/112, 113, 121] karşı sigortalanmış olarak çelik kasaların içinde muhafaza edilmemektedir. Bundan dolayıdır ki, Kur’an’ın orijinalliğini muhafaza ettiği bizzat Müslümanlarca mantıklı bir şekilde ispat edilmelidir. Böylece -Müddessir/31’de işaret edildiği üzere- “iman etmiş olanların imanı artsın, kendilerine kitap verilmiş olanlar ile iman sahipleri kuşkuya düşmesin.”
“Benim imanım tamdır, imanımı güçlendirmek için böyle bir şeye ihtiyacım yok” diyenlere, kalbini [imanını] güçlendirmek için Allah’tan ölüleri nasıl dirilttiğini kendisine göstermesini isteyen İbrahim peygamberi hatırlatmakta yarar vardır. (Bakara/260)
Bizim görüşümüze göre, Kur’an aşağıdaki nedenler dolayısıyla tahrife uğramamıştır.
* Kur’an lâfız, nazım ve içeriği itibariyle bir mucizedir. Bu sebeple herhangi bir eksiltme, arttırma veya değiştirme olsa, deyim yerindeyse hemen sırıtıvermektedir.
*Rabbimiz sayesinde Müslümanlar, erken dönemde harekete geçerek Kur’an’ın kitaplaşmasını gerçekleştirmişlerdir. Böylece çok eski dönemlerdeki el yazması nüshalar ile bugünkü baskıların aynı olduğu görülebilmektedir.
* İlk günden itibaren pek çok insan büyük bir zevkle, aşkla, hazla Kur’an’ı ezberine almak istemiş ve Kur’an’ın lafızlarındaki armonik özellik nedeniyle de bunu kolayca başarmıştır. Böylece tarihin her döneminde Kur’an’ı ezberinde tutan on binlerce hafız mevcut olmuş, bundan dolayı da Kur’an’ın tahrif edilme veya nüshalarının kaybolma riski hiç doğmamıştır.
* Kur’an’ın inmeye başlamasıyla birlikte, Kur’an’ın eğitim ve öğretimi de başlamıştır. Diğer dinlerde dinî eğitimin ruhanîlerin tekelinde olmasına karşılık ruhban sınıfının olmadığı İslâm’da, eğitim ve öğretim, köylü-kentli herkese yönelik olmuştur. Kur’an bir zümrenin veya bir kurumun tekelinde olmadığı gibi, ilk yıllarda bile hiçbir zaman birkaç nüshadan ibaret kalmamıştır. Çok sayıdaki nüshasıyla her Müslüman’ın evine, iş yerine, kütüphanelere, camilere, mescitlere, kitap evlerine girmiş, herkes tarafından okunmuş ve öğrenilmiştir. Böylece yaygın bir öğretim sağlanmış, kötü niyetli kişilerin kişisel boyuttaki tahrif çabaları sonuçsuz kalmıştır.
* Kur’an’ın inmeye başladığı Milâdî 610 yılı, diğer dinlerin ortaya çıkış zamanlarına göre insanlık tarihinin aydınlık bir dönemidir. Bu dönemde birçok eski medeniyet zirve noktasındadır ve olaylar artık kayda geçirilmeye başlanmıştır. Nitekim Musa ve İsa peygamberlerin varlığını ve yaşamını bazı tarihçiler kabul etmezken, peygamberimizin yaşadığı konusunda, hayatı ve kişiliği hakkında hiçbir tereddüt yoktur. Dolayısıyla peygamberimizin tek mucizesi olan Kur’an da, tereddüde yer vermeyen kayıtlarla günümüze gelmiştir.
* İslâmiyet, Musa ve İsa peygamberler zamanındaki gibi yönetilen, değişime uğratılan, mağdur, mazlum, zavallı, garip azınlıklar arasında değil, zengin, hâkim, özgür kentlerde doğmuş ve büyümüş, yöneten, değişime uğratan, güçlü toplumların dini olmuştur. İslâmiyet’in bu özelliği dolayısıyla da Kur’an’ın tahrife uğramış olması mantıklı değildir.
Yukarıda sıralanan maddeler, değişik bakış açıları ile herkes tarafından arttırılabilir ya da azaltılabilir. Ancak Kur’an’ın matematiksel yapısı üzerinde yapılan araştırmalar bu konudaki tüm tartışmaları bitirecek niteliktedir. Henüz tüm detayı ile ortaya çıkarılamamış olsa da, Kur’an’ın şu ana kadar tespit edilen matematiksel özellikleri bile onun hem Allah’tan başkası tarafından yazılmış olamayacağını, hem de yapılacak herhangi bir ilâve ya da eksiltmenin hemen belli olacağını ispatlamaktadır. Kısaca “19 Mucizesi” denilen bu konuyla ilgili olarak daha detaylı bilgi Müddessir suresinin tahlilinde verilmiştir.
“BİZ ONUN İÇİN KORUYUCULARIZ” İFADESİNDEKİ ZAMİRİN KUR'AN'A RACİ OLMASI
Kur’an üzerine çalışma yapanların birçoğu, “Ve mutlaka Biz onun için koruyucularız” ifadesinde geçen “ ه hu [o]” zamiri ile Kur’an’ın değil, peygamberimizin kastedildiğini ileri sürmüşlerdir. Bu takdirde, Allah’ın mutlaka koruyacağı şey Kur’an değil, elçi olmaktadır. Buna göre, ayetteki ifadenin anlamı da “Biz, onun Bizim hakkımızda yalan uydurmasına müsaade etmeyiz” veya “ona bir tuzak hazırlanmasına yahut öldürülmesine karşı onu koruruz” anlamına gelmektedir. Aslında bu anlam da “zikr”in korunmasından başka bir şey değildir. Çünkü buradaki “zikr”, 6. ayette geçen “Ey kendisine Zikr indirilen kişi!” ifadesindeki, elçiye indirilen “zikr”dir. O da elbette ki Kur’an’dır. Dolayısıyla peygamberin korunması, ona indirilen “zikr”in, yani Kur’an’ın korunması demektir. Böyle olmasına rağmen ayetteki ifadeden “elçinin korunacağı” anlamını çıkarmak, hem teknik hem de genel anlamda mümkün değildir.
Bir isim cümlesi olan bu ayet, tüm zamanları, yani hem Kur’an’ın iniş anını hem de sonraki zamanları kapsamaktadır. Zira vahyin düşmanı çoktur. Hatta sonraki ayetlerden öğreneceğimiz gibi, Rabbimiz, “Zikr”i, vahyi, bizzat elçiden, onun İblisinden de korumuştur.
44-47.Eğer Elçi/Muhammed, bazı sözleri Bizim sözlerimiz olarak ortaya sürseydi, kesinlikle O'ndan tüm gücünü alırdık. Sonra O'ndan can damarını kesinlikle keserdik. Artık sizden hiç biriniz O'na siper de olamazdınız.(Hakkah/44-47)
Bu koruma, geçmiş tüm peygamberlere yapılan vahiyler için de söz konusu olup Yüce Allah vahyini; elçinin zihninde ve tebliğ aşamasında tasallutlardan koruyarak kendi sözlerinin arasına kul sözü sokturmamıştır:
52-54.Ve Biz, senden önce hiçbir elçi ve hiçbir peygamber göndermedik ki o bir şey arzuladığı zaman, şeytan onun arzusuna bir şeyler atmış olmasın. Bunun üzerine Allah, şeytanın/İblis'in attığı şeyleri giderir. Sonra da Allah,şeytanın bıraktığını, kalplerinde hastalık bulunan; zihniyeti bozuk ve kalpleri kaskatı olan kimseler için dinden çıkarmak için, –şüphesiz şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapanlar da kesinlikle uzak bir ayrılık içindedirler–,kendilerine bilgi verilmiş olan kimseler, Kur’ân'ın şüphesiz Rabbinden gelen bir gerçek olduğunu bilsinler de ona iman etsinler, sonra da kalpleri ona saygı duysun diye âyetlerini güçlendirir, korur. Ve Allah, çok iyi bilendir, en iyi yasalar koyan, güçlendirendir. Ve şüphesiz Allah, iman eden kimseleri dosdoğru yola kılavuzlayandır.(Hacc/52-54)
ALLAH VE “BİZ” ZAMİRİ
Yüce Rabbimiz birçok ayette kendisiyle ilgili olarak “İnna, Nahnü/Biz” zamirini kullanmaktadır.
“Biz, Bizi, Bize, Bizim, Bizden” gibi ifadelerin Allah için kullanıldığı her ayette, Allah’ın sıfatlarının tecellisine yönelik vasıtalı tasarrufların ifade edildiği görülmektedir. Bunu yüzlerce örnekle açıklamak mümkündür.
Ancak burada herkesçe bilinen birkaç örnek vermekle yetiniyoruz:
1.Şüphesiz Biz sana bol nimet verdik.(Kevser/1)
4.Biz, senin için, senin göğsünü açmadık mı?(İnşirah/1)
1.Şüphesiz Biz, değerli sayfalar içindeki Kur’ân'ı Kadr gecesinde indirdik.(Kadr/1)
Kur’an’da Allah için kullanılan zamirlerin şu şablona uyduğu açıkça görülmektedir:
1- Allah’ın zatına ve üluhiyetine ait ifadelerde “Ene, İnni/Ben [Birinci Tekil Şahıs] ifadesi kullanılmaktadır.
2- Yine Allah’ın zatına ve uluhiyetine ilişkin olmak üzere, bazı ayetlerde Rabbimiz “Sen, Seni, Sana, Senin” gibi “İkinci Tekil Şahıs” zamirleriyle; diğer bazı ayetlerde ise “O, O’nu, O’na, O’nun” gibi “Üçüncü Tekil Şahıs” zamirleriyle ifade edilmektedir. İster ikinci tekil şahıs, isterse üçüncü tekil şahıs olsun, her iki gurup zamir de “teklik” ifade eder. Allah’ın zatının ve uluhiyetinin söz konusu edildiği hiçbir yerde “Siz” veya “Onlar” gibi çoğul ifadeler kullanılmaz.
Fatiha’da da “Yalnız Sana ibadet ederiz ve yalnız Senden yardım isteriz” şekliyle ifade buyrulmuştur.
3- Azametinin, güç ve kudretinin vurgulandığı ayetlerde ise Yüce Allah kendinden “Biz” diye bahsetmektedir.
Bütün dillerde, otorite sahipleri, kendi güç ve kudretlerini anlatırken “Biz” ifadesine başvurmuş, fermanlarında veya söylevlerinde “Biz” ifadesini kullanmışlardır. Bu, Kur’an inmeden de böyle idi, şimdi de böyle devam edip gitmektedir.
Kısaca, Rabbimizin “Biz” ifadesi, Kendisinin azamet ve kibriyasını [büyüklüğünü, ululuğunu] vurgulamak içindir. Meseleye vakıf olan ilim sahipleri Rabbimizin “Biz” ifadelerini “Biz Azimüşşan” olarak ifade etmek suretiyle isabetli bir anlayış ortaya koymuşlardır.
10.Ve andolsun ki Biz, senden önce geçmiş topluluklara da elçiler gönderdik.
11.Ve onlara herhangi bir elçi gelmeye görsün, kesinlikle onunla alay ederlerdi.
13.Onlar indirilen kitaba/gönderilen elçiye inanmazlar, oysa ki evvelkiler ile ilgili yasamız/uygulamamız geçmiştir, size bildirilmiştir.
14,15.Ve Biz, onların üzerlerine gökyüzünden bir kapı açsak da onlar oradan yukarı yükselseler bile, kesinlikle “Gözlerimiz döndürüldü/bulandırıldı. Aslında biz büyülenmiş bir topluluğuz” diyeceklerdir.
Bu ayetlerde, geçmişteki inkârcılarla bağ kurularak Mekkeli müşriklerin de geçmişteki o eski inkarcılar gibi elçilerine karşı muannit ve alaycı davrandıkları bildirilmektedir. Zevk ve sefayı tercih eden, taat ve ibadeti seçtikleri takdirde leziz ve hoş buldukları şeylerden geri kalacaklarını düşünen, bulundukları sosyal statüyü ilah hâline getirmiş olan bu inançsızlar, peygamberleriyle hep alay etmişlerdir. Hele hele kendilerinden mal, mülk, makam ve mevkice aşağı olan birisine itaat edecek olmak, onları iyice çileden çıkarmış olmalıdır. Çünkü kendileri üst sınıftandırlar ve alt sınıftan bir peygambere itaat edecek olurlarsa, mevcut statü farkının ortadan kalkacağını ve ellerinde bulundurdukları siyasi erki başkasına kaptırma durumunda kalacaklarını düşünmüşlerdir. İşte bu sebeplerle, toplumların ileri gelenleri, peygamberliğin kendilerinden aşağıda bulunan sosyal tabakadan birisine verilmesini hiç hazmedememişlerdir.
91.Şu‘ayb'ın toplumu dediler ki: “Ey Şu‘ayb! Biz senin söylediklerinin çoğunu iyice anlamıyoruz. Seni içimizde çok zayıf olarak görüyoruz. Eğer senin akrabaların/ taraftarların olmasaydı kesinlikle seni taşa tutar öldürürdük. Ve senin bize karşı hiçbir üstün gücün/galip gelecek durumun yoktur.”(Hud/91)
12. ayet, yukarıda da belirttiğimiz gibi, gerek teknik gerekse ayetin doğru anlaşılması bakımlarından, bize göre surenin 2. ayetinden sonra gelmektedir ve orada okunmalıdır. Buradaki “onu” zamirinin 11. ayette geçen “alay” olduğu veya “Kur’an’ın günahkârların kalplerini yakacağı” şeklindeki kabullerle 12. ayeti mevcut sıralamadaki yerinde anlaşılır kılabilmek için yapılan bir takım açıklamalar tatminkar değildir:
"Biz böylece onu" sapıklığı, küfrü, alay ve şirki -el-Hasen, Katade ve diğerlerine göre- kavminin "günahkârlarının "kalplerine sokarız." Yani, önceki ümmetler arasında geçenlerin kalplerine bunları soktuğumuz gibi, kavminin müşrik olanlarının kalbine de böylece onu sokarız, tâ ki onlardan öncekiler kendilerine gönderilen peygamberlere iman etmedikleri gibi, bunlar da sana iman etmesinler.
Kadî, İkrime'nin "Bundan maksat" "işte böylece kasvet ve katılığı o mücrimlerin kalplerine sokarız" şeklinde olduğunu söylediğini rivayet etmiş, daha sonra da Kadî sözüne devamla "O kasvet, küfrüne devam ve inat etmesi sebebiyle ancak kâfir kimse tarafından meydana getirilmiştir” demiştir.[2]
Müfessir ve mütercimlerin çoğunluğu, 12. ayetteki "onu kalplerine soktuk" cümlesindeki "onu" zamirinin 11. ayette geçen "alay" olduğu görüşündedirler. Onlara göre 13. ayetteki "Ona inanmazlar" ifadesindeki zamir ise 9. ayette geçen "zikr"dir. O zaman 12 ve 13. ayetler şöyle anlaşılır: "Biz o alayı onların kalplerine sokarız ve böylece bu zikre inanmazlar". Gramer bakımından bu görüşte bir yanlışlık olmamasına rağmen, bizim tefsirimiz gramatik bakımdan da daha uygun olacaktır. Buna göre 12. ayetin anlamı şöyledir: "Zikr inananların kalplerine girince onlara huzur verir. Fakat aynı şey günahkarların kalbine girince sanki kızgın bir çubuk olur ve onların kalplerini ve zihinlerini yakar."[3]*
*İşte Kuran, Hicr Suresi
Yorumlar - Yorum Yaz